Van pleasen naar zelfbescherming: hoe boosheid een natuurlijke reactie is in je groeiproces
Door Miranda Mendes
Heb jij jarenlang geprobeerd om anderen tevreden te stellen, vaak ten koste van je eigen wensen en behoeften Misschien heb je jezelf (onbewust) steeds op de tweede plaats gezet. Wanneer je dan eindelijk begint te voelen wat jij nodig hebt en waar jouw grenzen liggen, kan dat gepaard gaan met boosheid. Herken je dat? In dit artikel legt coach Miranda Mendes waarom boosheid een natuurlijk reactie is in je groei proces.
Boosheid is een intens en soms pijnlijk gevoel, maar het wijst ook op persoonlijke groei. Het is een signaal dat je nu begint op te komen voor jezelf. Dat je jezelf eindelijk serieus neemt en beschermt.
Praktijkvoorbeeld
In mijn werk als coach spreek ik regelmatig mensen die sterk gericht zijn op het tevredenstellen van anderen. Zo ook een jonge vrouw die ik begeleid. Na een langdurige, ongezonde relatie met haar narcistische ex-partner is deze relatie kort geleden met veel pijn en moeite beëindigd.
Ze vertelt: “Ik heb zoveel gegeven… Ik bleef maar geven en liep constant op eieren,” zegt ze met een trilling in haar stem, terwijl haar blik naar de grond dwaalt. Even is het stil. Dan zegt ze met hernieuwde kracht: “Ik deed alles wat ik kon om hem tevreden te stellen, maar hoe hard ik ook mijn best deed, het was nooit goed genoeg. Waarom kon ik het nooit goed doen?”
Nieuw bewustzijn
Tijdens onze sessies was er ruimte voor al haar emoties: boosheid, frustratie, verdriet, maar ook wanhoop. We onderzochten haar onbewuste patronen en gaandeweg begon ze te begrijpen waarom ze niet in staat was geweest om gezonde grenzen te stellen. Met dit inzicht groeide ook haar zelfvertrouwen. Ze kan zich nu nauwelijks voorstellen dat ze ooit zover over haar eigen grenzen is gegaan. Toch roept dit bewustzijn ook nieuwe gevoelens op: boosheid en frustratie.
In eerste instantie uit ze de boosheid naar haar ex partner, maar naarmate we dieper graven, komt ook de woede naar zichzelf naar boven. Deze woede gaat over het besef dat zij zichzelf onvoldoende heeft beschermd en hierdoor in situaties terecht kwam die schadelijk waren voor haar welzijn.
De oorzaak van pleasen in een relatie
Een belangrijke oorzaak van pleasen of teveel geven ligt vaak in de opvoeding. In sommige gezinnen is het niet wenselijk dat kinderen een eigen mening hebben en deze uitspreken. Soms worden kinderen niet gezien in wie zij werkelijk zijn en wordt hun authenticiteit niet gewaardeerd.
Wanneer één of beide ouders behoeftig is, of worstelt met een verslaving of depressie, kan dit ook een oorzaak zijn van pleasegedrag. In zo’n situatie gebeurt het vaak dat een ouder niet goed voor zichzelf of voor het kind kan zorgen.
Een kind neemt dan automatisch zorgtaken over en draagt veel te veel verantwoordelijkheid op jonge leeftijd. Het leert om vooral niet lastig of tegendraads te zijn. Soms raakt het kind zelfs geparentificeerd. Bij parentificatie wordt het kind de ouder van zijn vader of moeder. Er is dan sprake van een omkering van rollen.
Ontdek wat je in je jeugd hebt gemist
Ik wil je uitnodigen om jezelf een belangrijke vraag te stellen. Het antwoord kan je verrassende inzichten geven. Vraag jezelf eens af: Wat had ik het allerliefste gewild en nodig gehad in mijn jeugd, maar heb ik niet gekregen?
Door op deze vraag te reflecteren, kun je beter begrijpen welke behoeften onvervuld zijn gebleven en hoe dit nog steeds invloed heeft op je leven van nu.
Boosheid is een functionele emotie
Boosheid komt voort uit situaties in het verleden waarin je bent gekwetst, maar niet in staat was om je grenzen aan te geven. Boosheid is een intens en soms pijnlijk gevoel, maar het wijst ook op persoonlijke groei. Het is een signaal dat je nu begint op te komen voor jezelf. Dat je jezelf eindelijk serieus neemt en beschermt.
We gaan weer even terug naar het praktijkvoorbeeld. Zoals ik eerder beschreef, groeide het zelfvertrouwen van de jonge vrouw. Nu ze positiever over zichzelf denkt, komt ze op een diepere laag terecht. Een laag waarin ze frustratie en boosheid ervaart over de pijnlijke gebeurtenissen in haar leven. Dit is een normaal, en zelfs essentieel, onderdeel van het proces. Waarom is dit zo belangrijk?
Grenzen
Omdat zij jarenlang over haar eigen grenzen is gegaan. In eerste instantie wist ze niet waar die grenzen lagen, en dus kon ze ze ook niet stellen. Nu heeft ze geleerd wat voor haar acceptabel is en wat niet. In haar herinneringen liggen verschillende situaties opgeslagen waarin haar ex-partner haar grenzen overschreed. Maar omdat ze toen niet wist dat dit haar grens was, kon ze dat ook niet aangeven.
Het proces is te vergelijken met het afpellen van een ui. Ze is nu aangekomen bij de laag van boosheid. Zodra deze laag is afgepeld, komt ze bij een diepere laag: de laag van acceptatie en berusting. En wanneer ook die laag wordt doorvoeld en doorleefd, zal ze uiteindelijk bij zingeving uitkomen.
Praktische tip om om te gaan met boosheid
Misschien sta jij op hetzelfde punt in je persoonlijke groeiproces. Zijn de emoties van boosheid bij jou ook volop voelbaar, omdat je lange tijd over je grenzen bent gegaan? Onthoud dan dat je op de goede weg bent. Het hoort erbij en het is altijd tijdelijk. Je zult vanzelf op een diepere laag terechtkomen, zoals ik eerder omschreef. Hieronder deel ik een tip die het voor jou makkelijker kan maken.
Besef dat boosheid een secundaire emotie is. Daaronder ligt vaak de primaire emotie: verdriet. Sta jezelf toe om het verdriet te voelen dat onder de boosheid ligt.
Boosheid is een secundaire emotie die opkomt om ons te beschermen tegen dieperliggende gevoelens, zoals verdriet. Het werkt als een soort “bodyguard” die ervoor zorgt dat je verdriet niet volledig voelbaar is. Maar doordat het verdriet verborgen blijft, blijven we vaak vastzitten in de boosheid en stagneert ons helingsproces. We komen niet verder. Om van pleasen naar assertiviteit te groeien, is het essentieel om de boosheid los te laten en ruimte te maken voor het verdriet. Het loslaten van boosheid begint met het toestaan van jezelf om het verdriet echt te voelen.
Heb je wel eens ervaren dat je uit boosheid op een kussen sloeg of op een boxbal uithaalde, om daarna in tranen uit te barsten? Dit is een constructieve manier om boosheid te doorvoelen, waardoor je uiteindelijk bij het verdriet eronder komt. Alleen door dat verdriet te voelen en je kwetsbaarheid toe te laten, kan de boosheid afnemen en uiteindelijk verdwijnen. Op die manier bevrijd je jezelf.
Verdriet toelaten
Er is ook een tegenovergestelde manier om je verdriet toe te laten. Dit begint vaak met rust nemen, verlangzamen en tijd voor jezelf nemen. Dat kan betekenen dat je even stilzit op de bank en voor je uitstaart. Misschien wil je je ogen sluiten, diep ademhalen en gewoon zijn. Dit is een vorm van mediteren: contact maken met je lichaam en jezelf de ruimte geven om te voelen.
Waar voel je de boosheid?
Hoe voelt het in je lichaam?
Door simpelweg met je aandacht bij deze gevoelens te blijven, geef je ze de kans om naar de oppervlakte te komen. Dit alleen al kan ervoor zorgen dat het verdriet loskomt en je ruimte krijgt om verder te helen.
Het pad naar assertiviteit is niet gemakkelijk, maar het is een reis van zelfrespect en waardering. Onthoud altijd: jij verdient het om gehoord en gezien te worden. Durf te staan voor je eigen waarheid. Wat jij te zeggen hebt, is belangrijk en doet er echt toe.
Stop met pleasen
Als je steeds voor anderen zorgt, hoe kom je dan nog aan jezelf toe? 'Stop met pleasen' van Andrea Mattheuws helpt je met helende inzichten, zodat je leven weer van jou wordt.
Lees ook deze artikelen:
- Hoe pleasen ontstaat en waarom het ongezond is (het is tijd om voor jezelf te kiezen)
- Van pleasen naar voelen wat je verlangt
- Hoe pleasen ontstaat (vaak in de kindertijd) én hoe je ermee kunt stoppen
Pijn ervaren in de liefde is geen gemakkelijk levensthema. Daarom heb ik mij als coach gespecialiseerd in bindings- en verlatingsangst. Vanuit mijn professionele achtergrond werk ik tijdens de coaching sessies met krachtige helende oefeningen. Daarnaast ben ik ervaringsdeskundige op het gebied van bindings- en verlatingsangst. Door mijn ervaringsdeskundigheid ben ik gemakkelijk in staat om me in te leven in jouw situatie. In mijn coaching sessies komen mijn professionaliteit en ervaringsdeskundigheid feilloos samen.
Mooi artikel, toepasselijk op dit moment en helpend! Bedankt