De lieve narcist kan veel schade veroorzaken. De duistere, échte persoonlijkheid van dit type narcist wordt namelijk pas ontdekt als het te laat is. Ze hebben zich dan al diep in je leven genesteld. De lieve narcist is een ster in ophouden van een nepimago. Hij of zij slaat toe bij mensen die kwetsbaar zijn. Ben jij kwetsbaar voor een lieve narcist? En hoe herken je dit type narcist? Psycholoog Wendy Gillissen helpt je in dit artikel.
De ‘lieve’ narcist deelt veel kenmerken met de gevoelige narcist, de altruïstische narcist en de spirituele narcist. Dit zijn de kenmerken van deze narcisten:
Wat zijn de kenmerken van een gevoelige narcist?
De gevoelige narcist wordt ook wel de zielige, sensitieve, verborgen narcist of ‘covert narcissist’ genoemd. Dit type trekt vooral de aandacht naar zich toe door het slachtoffer uit te hangen. Al hun problemen én het feit dat ze hun grandioze zelfbeeld nooit hebben gerealiseerd zijn de schuld van iets buiten henzelf. Ze offeren zonder enige wroeging hun eigen kinderen op aan hun eigen zieligheid. Daarnaast kunnen ze bijzonder vals en gemeen reageren wanneer hun lijden aan de kaak wordt gesteld of hun kinderen of anderen wél gelukkig of succesvol zijn.
Lees meer over de sensitieve narcist
Wat zijn de kenmerken van een altruïstische narcist?
De altruïstische narcist heeft een vals zelfbeeld opgebouwd rond het doen van goede daden. De rol van wereldverbeteraar. Dat het daarbij vooral om hun imago gaat, is in de eerste instantie vaak niet helemaal duidelijk. Ze zoeken erg graag de publiciteit op, komen erg graag op TV en eisen daarbij de volle aandacht op. Maar daarbij geldt vaak: geen camera’s genoeg? Geen journalisten? Geen media? Gaat het niet zoals ze willen? Dan worden ze boos. Dan merk je al snel dat het niet om die goede doelen gaat – maar om de meerdere eer en glorie van de altruïstische narcist.
Lees ook: Wat te doen als empathisch mens in een relatie met een narcist?
Wat zijn de kenmerken van een spirituele narcist?
De spirituele narcist neemt graag de rol van charismatische spirituele leraar, de spirituele leider, de ‘oude’ ziel (échte oude zielen hebben het niet nodig anderen te vertellen dat ze oude zielen zijn). Daarbij lijken ze in de eerste instantie hoogstaande idealen te hebben – die ze echter niet in de praktijk brengen. Ze stellen zich superieur op aan anderen, en het is hen eigenlijk om de aandacht en bewondering van anderen te doen.
Lees meer over de spirituele narcist.
Wat zijn de kenmerken van een lieve narcist
De lieve narcist combineert vaak veel van de kenmerken van bovenstaande narcisten. Ze zetten vaak een zacht, lief stemmetje op. In het openbaar laten ze graag zien hoe lief en goed ze wel niet zijn.
Ze zijn de perfecte moeder, de lieve buurvrouw en/of de populaire spirituele leraar. Ze bakken koekjes voor de hele buurt. Ze fungeren graag als voorleesmoeder of organiseren het buurtfeest. Ze redden honden in Spanje. Ze betalen de ticket voor de minder bedeelde medemens. Dit alles echter niet anoniem, nee, hun naamkaartje moet er wel aan hangen. Zo kan iedereen zien hoe goed ze zijn.
Veelal houden ze zich bezig met hulpbehoevende mensen, dieren of noodsituaties, goede doelen, vrijwilligerswerk, hulporganisaties of spirituele idealen. Dat alles laten zij graag zien op hun social media, of als ze van de oudere generatie zijn, via mond-tot-mond reclame.
Lees ook: De verborgen tirannie van de stille narcist
De werkelijkheid
Achter gesloten deuren kunnen ‘lieve’ narcisten zich heel anders gedragen – maar alleen bij diegenen waarmee ze een wederzijdse afhankelijkheidsrelatie hebben. Hun partner, hun kinderen, hun zieke vader, hun huisdieren. Het imago moet tenslotte hoog gehouden worden. Wanneer ze niet krijgen wat ze willen, genegeerd worden, hun imago een deuk dreigt op te lopen of hun zorgvuldig opgebouwde valse zelfbeeld verstoord dreigt te raken kunnen ze plots ontploffen van woede. Zo’n uitbarsting van narcistische razernij is des te schokkender omdat het zo onverwachts is.
De kinderen en partners van ‘lieve’ narcisten krijgen het meest met de donkere kant van deze persoon te maken. De verstikkende symbiotische relatie, de venijnige steken onder water, de ontmoedigende boodschappen. Of de lof – maar als je goed kijkt, zie je dat die lof vooral op hen afstraalt. Kijk eens wat een geslaagde zoon IK heb! Op het moment dat zoon of dochter zelf in het middelpunt staat, verzint de ”lieve” narcist wel iets om het feestje in het water te laten vallen.
Het valse imago
Het probleem met ‘lieve’ narcisten is, dat ze de act van lieve, altruïstische, zachtaardige buurvrouw, vriendin, therapeut, lerares geperfectioneerd hebben. Het is hun meesterwerk. Ze steunen de perfecte goede doelen en abonneren zich op de juiste websites. Alle straatkatten worden door hen gevoerd. Ze halen als eerste vluchtelingen binnen. En komen je soep brengen. Wat een hulpvaardigheid – maar het is slechts schijn. Al die goede werken dienen maar één doel: het valse zelfbeeld en image van de narcist.
Wanneer loop je kans doelwit te worden van een ‘lieve’ narcist?
1. Je hebt het zwaar en bent kwetsbaar. Ze spelen graag de redder in nood en komen opdagen wanneer jij het even zwaar hebt en kwetsbaar bent. Dat je op dat moment juist een interessante prooi bent, is natuurlijk het laatste waar je aan zou denken.
2. Je bent moe, overbelast, of verdrietig.
3. Je hebt een heftige ervaring achter de rug. Dan lijkt de hulp van de lieve narcist een geschenk uit de hemel.
3. Je bent verhuisd naar een andere stad en kent nog niemand. Die lieve buurvrouw die kaartjes in je bus doet om je welkom te heten en zichzelf uitnodigt – en opeens heb je er een beste vriendin bij die je eigenlijk helemaal niet kent maar zich stevig in je leven nestelt.
4. Je hebt nog niet zo’n stevig zelfgevoel. Bekende doelwitten zijn bijvoorbeeld mensen die:
- empathisch of hoog sensitief zijn,
- nog niet goed zijn in het stellen van grenzen,
- nog niet goed genoeg geaard zijn,
- nog niet afdoende het onderscheid kunnen maken tussen hun eigen energie en gevoelens en die van de ander,
- hun eigen zelf nog niet zo stevig kunnen neerzetten,
- nog geen sterke identiteit, zelfgevoel of zelfvertrouwen hebben,
- ergens nog twijfelen aan hun eigen recht om er te zijn en moeite hebben met ruimte innemen,
- moeite hebben met liefde, aandacht en hulp ontvangen.
Lees ook: Waarom HSP’s en narcisten elkaar aantrekken
5. Je bent in je jeugd verwaarloosd of emotioneel, psychologisch of seksueel misbruikt. Heb je zoiets zwaars meegemaakt? Dan ben je kwetsbaar tot je je oude programma’s hebt herschreven en je wonden hebt geheeld.
Wil je jezelf helen? We hebben veel artikelen over emotionele verwaarlozing geschreven.
Intuïtie negeren
Wanneer je een groot verlangen naar liefde, hulp, verbinding hebt en geen stevig zelfgevoel, gecombineerd met gezonde eigenwaarde en assertiviteit hebt, dan is de kans groot dat je je intuïtie negeert en in de val van de ‘lieve’ narcist trapt. Je bent op dat moment immers kwetsbaar. Het lijkt te mooi om waar te zijn, deze nieuwe lieve en steunende vriendin, buurvrouw, medecursist, lerares, therapeute. En dat is het ook!
Je kijkt dan waarschijnlijk terug op de relatie met de ‘lieve’ narcist en komt tot de ontdekking dat je intuïtie meteen al alarm sloeg. Dat je gevoel al zei: ‘Deze is niet goed voor mij.’ En dat je dat gevoel snel hebt weggeduwd.
Zo kun je je intuïtie versterken.
Hoe herken je een ‘lieve’ narcist?
Er zijn signalen die kunnen betekenen dat je met een lieve narcist te maken hebt. Maar let op, maar 1 of 2 van deze eigenschappen hoeven nog geen echte narcist te betekenen. Als iemand veel van deze kenmerken vertoont, is het zaak heel goed te gaan opletten.
Ik gebruik ‘zij’ omdat er veel vrouwelijke ‘lieve’ narcisten rondlopen, deze kenmerken kunnen natuurlijk ook voor een mannelijke persoon gelden.
1. Ze heeft heel veel oppervlakkige ‘vrienden’, bijvoorbeeld via social media, en haalt voortdurend nieuwe binnen, hoe meer hoe beter. Ze gaat zelfs grasduinen onder jouw vrienden en haalt ze razendsnel binnen.
2. Wanneer ze eenmaal contact met je heeft gelegd (meestal gaat het initiatief van haar uit), gaat de vriendschap of relatie opeens wel heel erg snel.
3. Ze overlaadt je snel met kleine cadeautjes, kaartjes, lieve emoji’s.
4. Ze vertelt dat ze nu al voelt dat jullie hele goede vriendinnen, partners, zakenpartners, buren gaan worden – maar je kent haar nog maar net.
5. Ze wil alles over jouw intieme innerlijke wereld weten. Maar als het erop aan komt is ze niet werkelijk geïnteresseerd in jou als mens en vooral niet in jouw gevoelens
6. Ze praat veel over ‘zielige’ onderwerpen en het redden van mensen en dieren. Ze heeft de mond vol over het redden van de walvissen, de zielige kindjes, ze laat graag zien op social media hoe spiritueel, integer en altruïstisch ze is. Maar achter gesloten deuren verwaarloost of mishandelt ze haar eigen dieren, kinderen, familieleden of vrienden psychologisch, emotioneel of zelfs fysiek. Maar daar kom je pas veel later achter.
7. Wanneer je bent ingegaan op haar pogingen tot contact leggen en bent binnengehaald, ga je merken dat alles eigenlijk om haar moet draaien.
8. Wanneer je iets doet of zegt wat haar imago of droomwereld kan verstoren, dan wordt ze ijzig of razend.
9. Wanneer je het niet met haar eens bent, een grens stelt, nee tegen haar zegt dan negeert ze je, wordt ze ijzig of razend.
10. Je merkt dat je nieuwe vriend(in) kenmerken van jouw persoonlijkheid gaat kopiëren, zoals jouw smaak in kleding, je kapsel, jouw manier van doen, jouw grapjes, zelfs jouw visie, levensdoelen en persoonlijke idealen.
11. Je gaat merken dat die vriend(in) het niet zo leuk vindt als jij zélf in het middelpunt van de belangstelling staat, succes hebt, aandacht krijgt of gewaardeerd wordt door andere mensen.
12. Je merkt na een tijd dat je moe word in haar gezelschap, vooral als je zelf hoogsensitief bent.
13. Je gaat steeds vaker merken dat je je na afloop van een ontmoeting leeg voelt, uitgeput, zelfs een beetje minderwaardig, geïrriteerd of gedeprimeerd.
Lees verder: Aan deze drie narcistische verleidingskunsten herken je narcisme
Je gevoel is je beste graadmeter
In het contact met iemand die feitelijk een verborgen narcist is, is je gevoel je beste bondgenoot. Wanneer je merkt dat de persoon waar je die diepe vriendschap mee dacht te hebben, die spirituele liefdespartner, die ideale zakenpartner eigenlijk over jouw gevoelens, normen en waarden heen walst klopt er iets niet. Of wanneer ze opeens nare cynische opmerkingen maakt, en razend wordt als het niet gaat zoals zij wil. Dan is de kans groot dat je te maken hebt met een ‘lieve’ narcist.
Lees verder: Hoe verbreek je een giftige/narcistische relatie?
Omring je met fijne mensen
En als het geen echte narcist is, kun je je toch afvragen: is dit hoe ik behandeld wil worden? Nee? Dan ga ik op zoek naar iemand die mij wel integer behandelt, daadwerkelijk om mij geeft en mij waardeert zoals ik ben. Wanneer je je omringd met zulke mensen, kan jouw prachtige ware zelf stevig groeien en zich verankeren in de wereld. Daar heb je recht op. Dat ben je waard!
Voorbij het narcisme
Herken jij deze situatie en wil je weten wat je kunt doen om jezelf te beschermen tegen narcistisch misbruik? Bestel dan Voorbij het narcisme van Mjon van Oers in onze webshop Boekenwereld.com met gratis verzending.
Lees verder over relaties met narcisten:
Zo volg je je eigen weg na het beëindigen van een relatie met een narcist
Adviezen van een narcisme-expert: zo kun je jezelf verdedigen tegen manipulatieve-narcistische mensen
Hoe genees je van de relatie met een narcist?
Is een relatie met een narcist in de toekomst te voorkomen?
Waarom je in een narcistische relatie bleef (ook al voelde het niet goed)
Dertien tips om narcisten te hanteren
