Een van de grootste uitdagingen die hooggevoelige mensen vaak tegenkomen is niet zozeer de gevoeligheid zelf (dat is juist een geschenk), maar hoe er vroeger als kind – en nu ook als volwassene – op je gereageerd werd. Psycholoog Sheryl Paul deelt vier vervelende opmerkingen die jij als hooggevoelige waarschijnlijk vaak hebt gehoord mét positieve twist.
Door de jaren heen heb ik regelmatig geluisterd naar de verhalen van mijn hooggevoelige cliënten en cursisten. Het werd me al snel duidelijk dat de schaamte die voortkomt uit de directe en indirecte opmerkingen die we regelmatig te horen krijgen, veel pijnlijker is dan de hooggevoeligheid zelf.
Laten we de meest beschamende opmerkingen die hooggevoelige mensen vaak te horen krijgen eens bespreken en zien wat er nou precies van waar is.
1. ‘Wat ben jij intens.’
Als kind heb je dit misschien regelmatig van je ouders of andere volwassenen te horen gekregen op het moment dat je een pijnlijke emotie uitte – of in ieder geval een emotie die geen blijdschap was. Een gemiddeld bedraad kind zou zo’n opmerking misschien snel van zich af laten glijden, maar voor jou voelt het zo scherp aan dat je in tranen uitbarstte.
Je hebt deze opmerking vast ook wel eens gehoord of opgevangen toen je je best probeerde te doen op school of bij andere activiteiten. Misschien was je van nature erg competitief en kon je niet goed tegen je verlies. Misschien probeerde je uit te blinken op school en vonden je klasgenoten je drive en vastberadenheid erg intens.
Persoonlijk houd ik van intense mensen, maar natuurlijk is een opmerking als ‘wat ben je intens’ veroordelend bedoeld. De angel in zo’n opmerking wordt dan direct gevoeld en draagt bij aan de overtuiging dat er iets mis met je is.
Maar wat is er nou precies van waar?
Je bent gepassioneerd.
Je staat vol in het leven.
Je geeft veel om dingen.
Je bent vastberaden.
Je bent gefocust.
Je voelt heel diep.
Laat dat even op je inwerken.
2. ‘Je denkt teveel.’
De tweede opmerking die hsp’ers regelmatig als kind te horen kregen (en misschien nu ook nog wel) is: ‘Je denkt teveel.’ Hoewel hsp’ers zeker de neiging hebben tot piekeren, wat eigenlijk nooit tot iets productiefs leidt, vinden we het ook heerlijk om na te denken over de grote vragen van het leven, zoals: waarom zijn we hier? Hoe groot is het universum? En: wat gebeurt er als we doodgaan?
De onderliggende boodschap van deze opmerking is: er is iets mis met jouw brein. Maar de ware betekenis is eigenlijk dat de ander zich oncomfortabel voelt over jouw grote, diepe en gecompliceerde gedachten en jouw onweerlegbare vragen waar hij zelf ook geen antwoord op heeft.
Uiteindelijk komt zo’n opmerking neer op de diepe onderliggende waarheid dat jouw brein een prachtige, fascinerende plek is. Ja het is vervelend als hij weer eens vast komt te zitten in die eeuwige piekermodus, maar de positieve kant ervan is dat jij de capaciteit hebt om diep in de complexiteiten en mysteries van het leven te duiken. Ik vind de hersenen van al mijn cliënten fantastisch. Ik hou van de manier waarop ze denken. Van hun overpeinzingen. En ja, de manier waarop hun brein weer vast komt te zitten fascineert me ook. Want doordat ik met compassie kan kijken naar de plaatsen waarin ze vastlopen, kan ik ze helpen de weg uit het doolhof te vinden – terug naar hun heerlijk complexe, hooggevoelige zelf.
3. ‘Doe eens rustig!’
Deze opmerking heb je vast meerdere malen in je leven te horen gekregen. Misschien hoorde je dit als kind toen je urenlang moest huilen over een verloren knuffel of een ziek huisdier. Of als tiener toen je je verontwaardiging uitte over een bepaald onrecht. Of als volwassene toen een partner overweldigd raakte door jouw emotionele reactie.
De onderliggende boodschap van deze opmerking is: jouw emoties zijn te veel. Wat snel vertaald kan worden naar: jíj bent te veel. En als de ander zou vertellen wat hij of zij echt bedoelde, dan zouden ze zeggen: ‘Heftige emoties vind ik oncomfortabel.’
Want het ging natuurlijk nooit echt om jou. Jij bent NIET te veel. Het ging over het onvermogen van de ander diens eigen heftige emoties te tolereren, dus probeerde hij of zij de jouwe naar beneden te halen.
4. ‘Jij kunt ook niet tegen een grapje.’
De onderliggende betekenis van deze opmerking is vergelijkbaar met die van ‘Wat ben jij intens’, namelijk: je bent te serieus, word eens wat losser. Waarom lach je niet om dingen waar anderen wel om lachen?
Hsp’ers hebben vaak moeite met grapjes die voelen als steken onder water of die ten koste gaan van jou als persoon. We hebben heel goed door dat dat grapje niet aardig bedoeld is (iedereen begrijpt dat) en we gaan niet doen alsof dat leuk is. Hooggevoelige mensen houden meer van directheid, wat betekent dat we niet van indirecte communicatie houden zoals vervelende opmerkingen die verpakt zijn als grapjes.
De realiteit is dat veel mensen niet weten hoe ze oncomfortabele gedachten en gevoelens op een directe manier moeten communiceren, dus maken ze er maar een ‘grapje’ van. Ik herinner me ontelbare momenten waarop iemand ten koste van mij een grapje maakte, waarop ik moest huilen of overstuur raakte, en de persoon reageerde met de opmerking: ‘Jij kunt ook niet tegen een grapje.’ Als ik terug in de tijd kon gaan en mijn jongere zelf op zulke momenten zou kunnen verdedigen, dan zou ik mijn armen om haar heen slaan en tegen de ander zeggen: ‘Oh zij kan wel degelijk tegen een grapje, maar dit is geen grapje. Het is een passief-agressieve poging om iets gemeens te zeggen.’
Wat zou jij tegen die ander zeggen als je terug in de tijd kon gaan en je jongere zelf kon verdedigen?
En welke andere vervelende opmerkingen heb jij vaak in je leven gehoord?
Geschreven door Sheryl Paul
Nooit meer bang voor angst
Angst is op hol geslagen gevoeligheid. Sheryl Paul neemt je mee naar de bron van je angsten en laat je compassie met jezelf voelen. In dit diepgaande en tegelijkertijd praktische boek geeft ze oefeningen bij acute angst en oefeningen die je helpen diepere lagen van angst te ontcijferen en te helen.
Lees ook deze artikelen voor hooggevoelige mensen:
Vaak overprikkeld? Deze 10 gewone momenten triggeren veel hooggevoelige mensen
HSP: waarom leven op eigen tempo zo belangrijk is voor hooggevoelige personen
HSP & overprikkeld door energieën van anderen? Deze bizar simpele energetische reiniging is voor iedereen toegankelijk
Sheryl Paul is psychotherapeut, opgeleid in Jungiaanse dieptepsychologie en heeft een master in counselling. Ze is geïnspireerd door o.a. Robert Johnson, Marion Woodman, Joseph Campbell en Carl Jung.
Hoi, hèhè, hier wordt precies verteld hoe ik de steken onder de gordel ook iedere keer ervaar, en waarvan ik donders goed voel dat het geen grap is, maar de onzekerheid van de ander..... Ik heb geleerd niet meer te reageren als er weer iemand is die zijn frustratie wil afreageren, en boven mij wil gaan staan, ook al lukt dat nooit. Ik ga steeds de hardere confrontatie aan bij mensen, lees: collega's, vaak veel jongere, om duidelijk te maken dat ik die onzin niet meer pik.
Ik krijg vaak te horen dat ik te veel drama maak om niets. Dan leg ik wel eens uit dat ik Hoogsensitief ben en hoe het dus werkt bij mij. Maar ik krijg als ik vertel dat ik hoogsensitief ben (ook in een andere context) wel eens als antwoord dat dat gewoon een label is en tussen mijn oren zit. Dat ik dat geloof omdat het is gezegd, dus met andere woorden dat bestaat niet en wat ik zeg zou niet kloppen. Onzin dus, maar het houdt me wel tegen om er eerlijk voor uit te komen en soms durf ik dat niet eens te benoemen omdat ik bang ben voor die reactie. Gelukkig leer ik steeds meer dat er wel mensen zijn die het begrijpen of er op zijn minst voor open staan en dus weet ik soms wel tegen wie ik het wel en niet kan zeggen. want de mensen die zo'n reactie geven, ga ik mijn energie niet meer in steken.