Ons lichaam is een kanaal voor het transporteren van boodschappen en informatie, de tempel waarin we onszelf leren kennen. Angst en spanning communiceren vaak via ons lichaam en hun aanwezigheid wijst er meestal op dat we beter en liefdevoller zorg moeten dragen voor ons fysiek. Ons lijf is de fundering van ons welzijn. Steken angst of spanning de kop op, vraag je dan ook eerst af of er misschien een fysieke behoefte is die aandacht vereist.
Als mijn kinderen op een of andere manier uit het lood geslagen lijken, vraag ik hun altijd eerst naar hun lijf: ‘Heb je genoeg geslapen vannacht?’ ‘Heb je genoeg eiwitten gegeten vandaag?’ ‘Moet je even een paar rondjes om het huis rennen?’ ‘Heb je te veel suiker gegeten?’ Het zijn dezelfde vragen die ik mezelf altijd stel, al voeg ik daar altijd nog een hormoon-gerelateerde vraag aan toe.
De fysieke symptomen van angst
Omdat we leven in een cultuur waarin we altijd maar in ons hoofd zitten, zijn we geneigd om de behoeften van ons lichaam te negeren, totdat er een uitbarsting plaatsvindt in de vorm van ziekte, spanning of angst. Een van de meest effectieve manieren die onze psyche hanteert om ons op de aanwezigheid van spanning en angst te wijzen, is door het zich in ons lichaam te laten manifesteren. Soms is een symptoom niets meer dan een symptoom en heeft het niets met angst te maken. Het is dus altijd belangrijk om eerst goed vast te stellen dat er geen ernstige fysieke aanleiding bestaat voor je klacht.
Pas als dat achter de rug is, ontstaat ruimte om de diepere mindset aan te boren en symptomen als metaforen te beschouwen. Juist daarom helpt het om de angstige geest gerust te stellen en je lichaam eerst volledig te laten controleren en een duidelijk beeld te scheppen van de staat van je gezondheid voordat verdere stappen volgen.
Als je door die laatste zin wat spanning omhoog voelde komen, sta je overigens niet alleen. Zodra we op het onderwerp van het lichaam terechtkomen, is er altijd het risico om te struikelen over het draadje dat angst heeft gesponnen rondom je gezondheid: ‘O nee, ze schreef zojuist dat sommige symptomen kunnen betekenen dat er echt iets mis is met mijn gezondheid! Ik ga morgen naar de huisarts.’ Even rustig aan nu. Haal diep adem. Haal nog een keer diep adem. Gebruik dit moment eens om je innerlijke ouder of je wijze zelf aan het woord te laten. Wat zou die zeggen? ‘Ja, dat je iets onder de leden kunt hebben, is een akelige gedachte (bevestiging), maar de kans is groot dat ik in orde ben (realiteit). Ik herken dit. Weet je nog toen (vul hier een waargebeurde situatie in waarin je door je angst heen ging)? Dat ging ook goed. Als het tijd wordt voor een volledige gezondheidscheck, plan ik er wel eentje in.
Hoe angst zich in je lichaam kan manifesteren
Het kan kalmerend zijn voor de gespannen en angstige geest om een lijst te zien van alle manieren waarop angst zich in je lichaam kan manifesteren. De volgende keer dat je een opvlieger krijgt en het zweet je uitbreekt, weet je dat het aan angst ligt. Zo voorkom je dat angst met je aan de haal gaat en een nieuwe catastrofale verhaallijn voor je construeert. Laten we die gedetailleerde lijst van lichamelijke uitingen van angst en spanning maar eens bekijken:
Druk op de borst • Samengeknepen keel • Moeite met ademen • Moeite met slikken • Knoop in maag • Gebrek aan eetlust • Slapeloosheid • Koude rillingen, schokken in je lichaam, trillen • Brandende of jeukende huid • Pijn op de borst • Uitputting • Het (ijs)koud hebben • Je ziek voelen • Je verkeerd, raar of vreemd voelen • Vaak moeten plassen • Hartkloppingen • Razendsnelle hartslag • Reisziekte • Spiertrekkingen • Misselijkheid • Hoofdpijn • Pijn aan het hoofd • Spanning in het voorhoofd • Moeite met spreken • Kortademigheid • Dissociatie • Buikpijn • Last van je spijsvertering • Diarree • Strak gevoel op de borst
Veel van de genoemde symptomen kunnen zowel een manifestatie zijn van je emotionele behoeften als een fysiek aspect dat om aandacht vraagt. In mijn werk zie ik dat angst vooral verergert als cliënten te maken hebben met problemen zoals hoge bloedsuikerwaarden, voeding, alcohol, lichaamsbeweging, slaap en hormonen. Spanning en angst kunnen ook een wake-upcall zijn om eindelijk aandacht te schenken aan die cruciale onderdelen van het Zelf. Je liefhebbende innerlijke ouder helpt je besluiten welke nieuwe en gezonde gewoonten bijdragen aan het verminderen van spanning en angst en dus aan het stimuleren van je welzijn, mentale helderheid, energieniveaus en kalmte.
Angst en een lage bloedsuikerspiegel
Een optimale gezondheid is gebaat bij het in balans houden van je inname aan eiwitten, koolhydraten, vezels en mineralen. Zeker voor gevoelige mensen geldt dat het verstandig zou zijn om het gebruik van stimulerende middelen te beperken. Hiermee bedoel ik suiker, cafeïne, alcohol en drugs. Een goede balans bereik je als je elke dag ongeveer het volgende tot je neemt:
- Binnen een uur nadat je wakker bent geworden, eet je een maaltijd met weinig tot geen suiker, veel eiwitten en wat koolhydraten.
- Elke twee uur eet je een eiwitrijke snack.
- Eet zoveel groenten als je wilt en neem ook wat fruit.
- Eet drie keer daags een maaltijd met veel eiwitten, weinig tot geen suiker en wat koolhydraten.
- Als je last hebt van (te) lage bloedsuikerspiegels, kun je nog een snack eten voordat je naar bed gaat. Als je bloedsuiker daalt, heeft je lichaam tot de volgende ochtend de tijd nodig om te herstellen. Daarom is het zo belangrijk om overdag te zorgen dat je bloedsuikerspiegel stabiel blijft. Eet dus iets binnen een uur nadat je wakker bent geworden en eet regelmatig gedurende je dag. Mensen met een te laag bloedsuikergehalte vertonen vaak de volgende symptomen:*
Spanning/angst. Als je glucoseniveau te laag is, krijgen je bijnieren van je lichaam een seintje om het hormoon epinefrine (ook wel adrenaline genoemd) te produceren, zodat je lever meer suiker gaat aanmaken. Het overschot aan adrenaline veroorzaakt de bekende ‘rush’, waardoor je je gespannen kunt voelen.
Onrustige nachten. Het komt vaak voor dat mensen last hebben van een dalende bloedsuikerspiegel tijdens de nacht. Dit kan slaapstoornissen veroorzaken met de volgende symptomen: nachtzweten, nachtmerries, plotseling schreeuwend wakker worden en gevoelens van onrust en verwarring bij het wakker worden. Iets snacken voor het slapen gaan kan de frequentie en heftigheid van slaapstoornissen helpen verminderen.
Emotionele instabiliteit. Extreme stemmingsveranderingen en plotselinge emotionele perioden met atypisch gedrag zijn enkele neurologische symptomen van een te lage bloedsuikerspiegel, evenals irrationele uitbarstingen, zonder aanwijsbare reden of hysterisch huilen, onbeheersbare woede en een sterk verlangen om met rust gelaten te worden. Minder zware stemmingsveranderingen, zoals een verhoogde prikkelbaarheid of dat je sneller geïrriteerd raakt, kunnen signalen zijn dat je bloedsuiker daalt. Ook een ongemakkelijk gevoel van angst en dwangmatige gedachten komen sneller omhoog als het suikergehalte in je bloed te laag is.
Je lichaam reageert onmiddellijk op veranderingen in je bloedsuikerspiegel. Misschien begrijp je nu beter waarom ik je aanraad om als eerste naar je lichaam te kijken als je iets wilt doen tegen angst en spanning. Je dagboek bijwerken of mediteren met een te lage bloedsuikerspiegel is hetzelfde als wanneer je auto niet wil starten en je meteen onder de motorkap duikt in plaats van dat je checkt of er wel voldoende brandstof in de tank zit. Bloedsuiker is je brandstof en als je makkelijk last ondervindt van angst en spanning, is het verstandig de tank goed gevuld te houden.
Boekentip: Nooit meer bang voor angst
Angst is op hol geslagen gevoeligheid. Sheryl Paul neemt je mee naar de bron van je angsten en laat je compassie met jezelf voelen. In dit diepgaande en tegelijkertijd praktische boek geeft ze oefeningen bij acute angst en oefeningen die je helpen diepere lagen van angst te ontcijferen en te helen. Bestel jouw exemplaar met gratis verzending b
Lees ook deze artikelen:
Stel je voor dat je angst eigenlijk je intuïtie is die je vertelt dat er iets mis is?
Verborgen wonden: pijn loslaten die niet van jou is en heel jezelf van schaamte
Wat je kunt doen wanneer gevoelens van angst je overspoelen
Sheryl Paul is psychotherapeut, opgeleid in Jungiaanse dieptepsychologie en heeft een master in counselling. Ze is geïnspireerd door o.a. Robert Johnson, Marion Woodman, Joseph Campbell en Carl Jung.
