Waarom wordt ADHD zo vaak over het hoofd gezien bij mensen boven de 50?
Door Thom Hartmann
ADHD wordt bij mensen boven de 50 minder snel ontdekt. Dit kan nadelige gevolgen hebben omdat vrij simpele oplossingen het leven van een ADHD’er makkelijker kunnen maken. Thom Hartmann, auteur van ADHD, vraagt zich in dit artikel af: “Waarom wordt ADHD over het hoofd gezien en wordt er een verkeerde diagnose gesteld bij oudere volwassenen?”. Hij geeft ook tips hoe je op latere leeftijd met ADHD om kunt gaan.
Sommige mensen denken dat ADHD er niet toe doet omdat je in de 50, 60 of 70 (of ouder) bent.
ADHD bij oudere volwassenen
Vaak verwarren artsen ADHD bij oudere volwassenen (boven de 50) met dementie of een mini-beroerte… Sommige mensen denken dat ADHD er niet toe doet omdat je in de 50, 60 of 70 (of ouder) bent. En hoewel het voor senioren vaak moeilijk is om stimulerende medicatie te krijgen vanwege de invloed ervan op de bloeddruk, zijn er nog steeds veel manieren waarop mensen die op latere leeftijd hun ADHD ontdekken die kennis kunnen gebruiken om succes te hebben op het werk en in relaties.
Oplossingen kunnen bijvoorbeeld het vinden van het juiste beroep tot het gebruik van ADHD-vriendelijke therapeutische hulp zijn.
Late diagnose door verkeerde conclusies
Mijn interesse als een “oudere volwassene” met ADHD werd gewekt toen ik een nieuwe studie uit Zweden las (gepubliceerd in het peer-reviewed tijdschrift Expert Review of Neurotherapeutics) getiteld The diagnosis and treatment of attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD) in older adults.
Het artikel stelt dat oudere volwassenen minder snel hun eigen ADHD herkennen en dat hun artsen minder snel de juiste diagnose stellen. Dokter Dobrosavljevic stelt dat artsen ADHD bij oudere volwassenen (ouder dan 50) vaker verwarren met dementie of een mini-beroerte.
“Onze analyse concludeert dat er dringend betere benaderingen nodig zijn om mensen tussen de 50 en 55 jaar te screenen en te diagnosticeren,” schrijft Dr. Dobrosavljevic. “Naarmate we meer inzicht krijgen in de uitdagingen waarmee oudere volwassenen die leven met ADHD worden geconfronteerd, is een allesomvattende en op maat gemaakte aanpak cruciaal voor hun welzijn. Daarom dringen we er bij de medische gemeenschap, onderzoekers en beleidsmakers op aan om samen te werken bij het verfijnen van diagnostische criteria, behandelingsrichtlijnen en onderzoeksinitiatieven die rekening houden met alle leeftijdsgroepen die ADHD hebben.”
Gebrek aan wetenschappelijke gegevens
Het onderzoeksteam bekeek bijna 100 verschillende onderzoeken, waaronder onderzoeken naar de prevalentie, diagnose, gezondheidsresultaten en de effectiviteit en veiligheid van behandelprotocollen voor oudere volwassenen. Wat ze vonden was een verrassend gebrek aan goede gegevens.
“Onze resultaten tonen aan dat geen enkel onderzoek mensen over een lange periode tot op hogere leeftijd heeft geobserveerd”, zegt professor Henrik Larsson, hoogleraar psychiatrische epidemiologie aan de Universiteit van Orebro. “Onderzoek heeft zich in plaats daarvan gericht op retrospectieve beoordeling van symptomen in de kindertijd, en dit kan onbetrouwbaar zijn vanwege leeftijdgerelateerde geheugenproblemen.”
Een leven lang ADHD
Het team wijst erop dat volwassenen met ADHD een hoger sterftecijfer en meer gezondheidsproblemen hebben, hoewel ze niet speculeren over de vraag of deze het gevolg zijn van de onderliggende ADHD of gewoon geassocieerd worden met mensen die een niet-typische neurochemie hebben waardoor ze risico’s nemen of middelen misbruiken op een manier die hen kan schaden omdat ze niet goed in het reine zijn gekomen met hun eigen “verschil”.
Waar het op neerkomt is dat ADHD een neurologisch verschil is dat een leven lang duurt, hoewel sommige symptomen – met name impulsiviteit en hyperactiviteit – minder worden naarmate je ouder wordt.
De voordelen van de diagnose
Dus, zoals Wilson liet zien, een van de grootste voordelen van het ontdekken van ADHD en het hebben van een zinvol, functioneel verhaal over wat ADHD is en hoe je ermee om kunt gaan (zoals het jagers/boeren-verhaal) is dat het je toestemming geeft om jezelf te vergeven voor fouten uit het verleden en impulsieve acties die je misschien niet had gemaakt als je destijds meer inzicht had gehad in je eigen neurobiologie.
Zo kun je omgaan met ADHD op latere leeftijd
Wilson heeft ook geleerd dat het mogelijk is om op elke leeftijd je eigen ADHD te ontdekken en die kennis te gebruiken om je leven beter en gemakkelijker te maken, zelfs als je midden 70 bent. Een van de eerste stappen is bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat je werk of je pensioenactiviteiten in overeenstemming zijn met de manier waarop je hersenen in elkaar zitten.
Een andere mogelijkheid is om meer te bewegen naarmate je ouder wordt. Studies hebben aangetoond dat lichaamsbeweging de hersenen van zuurstof voorziet, waardoor de concentratie verbetert, vooral bij oudere volwassenen met ADHD. De vorm van lichaamsbeweging kan variëren van trainen in een sportschool of thuis met gewichten of machines tot gewoon elke dag een paar kilometer stevig wandelen.
De voordelen van lichaamsbeweging
Zoals WebMD opmerkt, helpt dagelijkse lichaamsbeweging oudere volwassenen met ADHD:
• Verlicht stress en angst.
• Verbeter de impulscontrole en verminder dwangmatig gedrag.
• Werkgeheugen verbeteren.
• De uitvoerende functie verbeteren. Dat zijn de vaardigheden die nodig zijn om te plannen, organiseren en details te onthouden.
• Verhoog niveaus van hersenafgeleide neurotrofische factor. Dat is een eiwit dat betrokken is bij leren en geheugen. Er is een tekort aan bij mensen met ADHD.
Op dezelfde manier merkten onderzoekers op die gepubliceerd werden in een peer-reviewed medisch/psychiatrisch tijdschrift en herdrukt werden door de National Institutes of Health:
“Het is bekend dat lichaamsbeweging positieve effecten heeft op de algemene gezondheid en het welzijn, de stemming en levenskwaliteit kan verbeteren en stressreacties kan verminderen. Daarnaast wijst een groeiende hoeveelheid literatuur op gunstige effecten van lichaamsbeweging op symptomen van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD).
“Verbeteringen in neurogedragsfuncties zijn aangetoond, waaronder verminderde impulsiviteit en hyperactiviteit, verbeterde aandacht en betere prestaties op uitvoerende taken. Bovendien is er een verband gevonden tussen meer lichaamsbeweging en minder ADHD-symptomen in de algemene bevolking. Interessant genoeg overlappen de neurofysiologische veranderingen die door lichaamsbeweging worden veroorzaakt aanzienlijk met de neuropathologische mechanismen die betrokken zijn bij ADHD.”
Een oude vriend en professor in de psychiatrie aan Harvard vertelde me eens dat hij, voordat hij recepten uitschreef voor volwassenen met ADHD, van hen eiste dat ze begonnen met regelmatige lichaamsbeweging. Hij merkte op dat zijn patiënten vaak bij hem terugkwamen nadat ze een paar weken echt serieus aan lichaamsbeweging hadden gedaan en zeiden dat ze geen medicatie meer nodig hadden of slechts een heel kleine dosis vergeleken met wat ze verwachtten nodig te hebben of gebruikt hadden.
Louise en ik hebben gemerkt dat dit een grote hulp in ons leven is. We wandelen elke dag en beklimmen in het weekend een kleine berg in de buurt van Portland.
We krijgen vaak onze beste ideeën al wandelend, zoals Charles Dickens opmerkte (hij liep soms urenlang als hij vast zat met een schrijfprobleem of om inspiratie op te doen).
ADHD
ADHD is geen stoornis, maar vindt zijn oorsprong in de oertijd: ADHD'ers denken en doen als jagers, terwijl onze samenleving ingericht is op boeren, zo luidt Thom Hartmanns baanbrekende theorie.
Lees ook deze artikelen van Thom Hartmann over ADHD:
- 5 vervelende opmerkingen die mensen met ADHD vaak te horen krijgen
- Slaapproblemen bij ADHD: 5 tips voor een betere nachtrust
- Zijn mensen met ADHD oude zielen?
