Inspiratieplatform voor spiritualiteit, gezondheid en bewustwording

Spiritueel schuldgevoel: waarom het oké is om niet te mediteren en andere spirituele oefeningen te doen

Spirituele oefeningen, mantra’s, mediteren en rituelen: heb jij het gevoel dat je op spiritueel gebied tekort schiet en dat je meer spirituele dingen moet ‘doen’? Dan is dit artikel voor jou. “Wanneer spirituele oefeningen je sterken in de overtuiging dat jij een specifieke persoon bent die specifieke oefeningen doet om iets te verwerven waarvan je denkt dat het er nog niet is, vormen ze een belemmering,”

De waarheid over jou is echter eenvoudiger dan al die dingen die je kunt beoefenen.

Het echte doel van spirituele oefeningen

Er zijn spirituele richtingen waarbij je mantra’s moet reciteren, visualisaties moet doen, je ter aarde moet werpen of onzelfzuchtig dienstbaar moet zijn. Dat is allemaal bedoeld om je geest tot rust te brengen zodat je je niet geobsedeerd bezighoudt met de vraag wat er moet gebeuren om de ware vervulling te openbaren.

Oefeningen zijn zeer geschikt om niet alleen je concentratie, maar ook je vermogen tot overgave te verbeteren. Laten we maar toegeven dat die spirituele oefeningen de mensheid een dienst hebben bewezen: het zijn geschenken van de meesters die ons zijn voorgegaan. Maar laten we ook toegeven dat de waarheid over ons hier en nu aanwezig is, en dat al die oefeningen manieren zijn geweest om te zoeken naar iets wat er al was; het waren pogingen de weg vrij te maken naar ons eigen hart.

Het probleem van spirituele oefeningen

Het probleem is dat elke poging ergens te komen impliceert dat je er nog niet bent. In feite is het zo dat elke activiteit die je onderneemt om iets te bereiken, een belemmering vormt voor de diepste erkenning van wat altijd al volledig verwerkelijkt is.

Je kunt je op dit moment iets realiseren wat geen oefening vereist om te kunnen bestaan. Dit is de meest eenvoudige en voor de hand liggende waarheid die er bestaat. Ze kon door de eeuwen heen geheim blijven omdat ze zo uitermate eenvoudig is en zo voor de hand ligt.

Zo kom je tot zelfverwerkelijking

Die eenvoud is lastig, omdat je van jongs af aan geleerd hebt dat je, als je iets wilt bereiken, bepaalde stappen moet aanleren en die vervolgens in praktijk moet brengen. En dat werkt prima voor veel dingen. Je verstand – het denken – is zeer geschikt om mee te leren. Maar zelfverwerkelijking, en ook de diepste vormen van inspiratie en creativiteit, ontspruiten rechtstreeks aan de bron van je denken. Je komt niet tot zelfverwerkelijking of zelfrealisatie door iets te doen, maar door je denken over te geven aan de bron.

Zijn spirituele oefeningen een belemmering of een bondgenoot?

Wanneer je spirituele oefeningen ertoe dienen om het denken stil te leggen, kunnen ze een goede bondgenoot zijn. Maar wanneer ze je sterken in de overtuiging dat jij een specifieke persoon bent die specifieke oefeningen doet om iets te verwerven waarvan je denkt dat het er nog niet is, vormen ze een belemmering. Dan blijf je maar in
kringetjes ronddraaien in plaats van meer tot jezelf te komen.

Meditatie vol lijden

Meditatie houdt voor iedereen iets anders in. Het kan betekenen dat je je op je ademhaling concentreert, of op een bepaald beeld, of op wat dan ook. Maar de meditatie die de meeste mensen op aarde gebruiken gaat als volgt: ‘Ik ben dit lichaam, deze gedachten, deze emoties.’ Die meditatie kan onderbroken worden door momenten waarop men een formele vorm van meditatie beoefent, maar vervolgens wordt de invloedrijkste oefening weer opgepakt: ‘Dit ben ik, ik ben dit lichaam, dit zijn mijn verlangens, dit is wat ik moet hebben en dit heb ik niet’, enzovoort, enzovoort. Zo gaat die meditatie! En het is een meditatie vol lijden. Ze is zo wijdverbreid dat ze over het hoofd wordt gezien. Ze wordt niet als oefening, maar als realiteit gezien.

Lijd jij uit gewoonte?

Ik zal mensen die de gebruikelijke gewoonte om te lijden willen onderbreken nooit ontmoedigen, of men die onderbreking nu zoekt in zogenaamde spirituele oefeningen, of in dansen, muziek luisteren, de natuur in gaan of in een hangmat liggen. De waarheid over jou is echter eenvoudiger dan al die dingen die je kunt beoefenen. Aan de
andere kant is persoonlijk leed heel ingewikkeld en je moet er iets aan doen om het te kunnen voortzetten. Als je lijdt, probeer dan eens, gewoon omwille van het onderzoeken, te kijken of je dat lijden soms uit gewoonte beoefent.

Zijn kun je niet beoefenen

Zijn kun je niet beoefenen. Iets beoefenen houdt in dat je een bepaalde techniek toepast, dat er een juiste en een verkeerde manier voor bestaat, dat je gelooft dat je ergens kunt komen en een beloning krijgt of prestatie levert. Maar dat geldt allemaal niet binnen de waarheid van absolute stilte.

Een wijze les van een wijze leraar

Ik had, tegen de tijd dat ik mijn leermeester ontmoette, al heel veel vormen van meditatie beoefend. Ik had prachtige momenten beleefd, momenten van transcendentie en waarlijk inzicht, maar het onderliggende verlangen waarmee mijn gedachten gepaard gingen, het onderliggende idee: ‘Hoe kom ik zover? Hoe houd ik het vast? Ik moet een manier zien te vinden,’ werkte nog steeds door. Toen ik Papaji ontmoette, zei hij dat ik op moest houden. Hij nodigde me uit tot iets waar ik jou nu graag toe uitnodig. Houd nu, op dit moment, op, precies zoals je er nu voor staat. Houd op met al je pogingen datgene te verwerven wat je naar je denkt vervulling zal brengen, alles waarvan je denkt dat het je de waarheid zal brengen. Er wordt niets anders van je gevraagd dan één ogenblik waarop je waarlijk stopt.

Dat ogenblik ontgaat de meeste mensen omdat er, zodra ze het naderen, meestal een enorme angst in hen opwelt: ‘Als ik stop, als ik echt stop, glijd ik terug en raak ik alle terreinwinst die ik door mijn inspanningen en oefeningen geboekt heb weer kwijt. Ik weet wel dat ik nog steeds niet tevreden ben, maar ik ben toch tevredener dan ik was. Ik heb een beter leven, ik ben rustiger in mijn hoofd, mijn omstandigheden zijn beter, en dat kan ik allemaal kwijtraken.’

Voor mij was het heel bijzonder dat ‘stop’ te horen. Ik was er zeker van dat Papaji me een of andere vorm van geheime kennis door zou geven – en dat deed hij ook. Maar het is slechts geheim omdat het zo overduidelijk is. Het is helemaal niet esoterisch. Ik wist zeker dat hij mij een geheime spreuk in het oor zou fluisteren – en dat deed hij ook. Hij zei: ‘Stop.’ Het was zo simpel dat ik tegen de vlakte ging. Mijn gedachten stopten en daarin lag meer vervulling dan ik ooit had kunnen denken. Wij denken dat vervulling te maken heeft met minder pijn, minder conflicten, meer genot, meer vrede, meer erkenning, meer liefde. Maar werkelijke vervulling kan niet worden gedacht, het kan alleen worden verwerkelijkt.

Weg met de methodes

Papaji zei dat ik elke strategie, techniek en methode overboord moest gooien en alleen maar in het hier-en-nu moest zijn en in ontvangst moest nemen wat hij mij aanbood. Algauw drong het tot me door: ‘Hij meent echt wat hij zegt. Hij leert me geen nieuwe mantra, geen nieuwe oefeningen, hij geeft me geen nieuwe reeks overtuigingen,
geen liturgie, leerstellingen of wereldbeeld. Hij legt niet uit “wat het allemaal te betekenen heeft” en “hoe het zo gekomen is”.’ Hij vroeg me dat alles uit mijn hoofd te zetten. Niet dat er iets mis mee was, het was alleen dat die hele brij van spirituele voorstellingen die ik in het leven had geroepen nooit tegen de onvoorwaardelijke realiteit
op kon.

Alle heilige geschriften en teksten en oefeningen zijn uit de waarheid ontsproten en verwijzen naar de waarheid, maar ooit moet het moment komen dat je tot jezelf komt, de sprong terug naar jezelf waagt. En die sprong maak je alleen in het hier-en-nu, wanneer je naakt bent, ontdaan van alles behalve jezelf, zonder weet te hebben van wat je geleerd hebt over wie je bent.

Wanneer je maar uit je hoofd zou kunnen zetten dat onveranderlijke stilte iets is wat je zou kunnen doen of beoefenen, een streven waarin je kunt slagen of dat kan mislukken, dan kan de stilte – de aanwezigheid van zijn – zich eindelijk aan je openbaren als je eigen zelf. Onderken dat de neiging stilte te bewerkstelligen ontstaat uit een
activiteit van de geest die in de stilte verschijnt. Onderken dat stilte niet dood of leeg is. Het is bewustzijn. Het is bewustzijn zelf en dat bewustzijn ben jij. Gedachten als: ‘Ik moet stil worden. Ik probeer stil te zijn. Waarom kan ik niet stil zijn?’ worden geobserveerd en ervaren door de stilte zelf.

Fragment uit: De diamant in jezelf

De diamant in jezelf

Wil je meer lezen over verlichting en andere prachtige inzichten? Gangaji neemt je in 'De diamant in jezelf' mee op weg naar de ontdekking dat alles waar je je hele leven lang al naar op zoek bent te vinden is in het hier en Nu.

Bestel jouw exemplaar voor €23.50 met gratis verzending Bestel nu

Je bestelt bij