Heb je moeite met afvallen en last van somberheid? Dit kan de oorzaak zijn
Door Alberto Villoldo
Depressieve gevoelens en moeite met afvallen kunnen verrassend genoeg dezelfde oorzaak hebben en die ligt vaak in je darmen. “Eén ding is zeker: een goede darmwerking ondersteunt de vermogens van de hogere hersenen,” zegt Alberto Villoldo, auteur van Vernieuw je brein. In dit artikel legt hij uit waarom, welke hormonen en stoffen hier een grote rol in spelen én hoe je deze in balans kunt brengen.
Onze hersenen snakken naar serotonine.
Communicatie tussen je darmen en hersenen
Eén ding is zeker: een goede darmwerking ondersteunt de vermogens van de hogere hersenen. In het afgelopen decennium is ontdekt dat de hersenen en de darmen voortdurend met elkaar in gesprek zijn, en dat serotonine ervoor zorgt dat deze communicatie langs de hersendarm-as plaatsvindt.
De hersen-darm-as omvat een netwerk van honderd miljoen neuronen en bevindt zich in de wand van het maagdarmkanaal, van de slokdarm tot aan de anus. Deze as verbindt je maag en ingewanden via de nervus vagus met het reptielen- en het zoogdierenbrein. De nervus vagus voert deze communicatie in twee richtingen uit. Met zoveel neuronen verwerkt de hersen-darm-as meer informatie over onze omgeving dan de hersenen. Deze informatie is afkomstig van het voedsel en het water dat wij binnenkrijgen.
Wat is serotonine?
Serotonine wordt ook wel ‘gelukshormoon’ genoemd, omdat het ons blij maakt. Hij geeft ons zelfs het gevoel dat we ons altijd gelukkig en rustig horen te voelen. Dankzij serotonine hebben we minder last van angst en onzekerheid, en zitten we beter in ons vel. Depressie houdt verband met een laag serotonineniveau. Onderzoekers van de Rockefeller University hebben gekeken naar de hersenen van overledenen die aan depressie of angsten leden en ontdekt dat die beschadigingen vertoonden in de gebieden die sterk onder invloed staan van serotonine.
We hebben niet alleen serotonine nodig om onze hersenen gezond te maken en onze stemming te verbeteren, serotonine zorgt er ook voor dat het voedsel in onze darmen in beweging blijft, want serotonine zorgt voor de peristaltische beweging.
De gevolgen van te weinig serotonine
Enorme eetlust en moeite met afvallen
Serotonine houdt ook onze eetlust onder controle en reguleert het gevoel van verzadiging. In de hypothalamus, het hersengebied dat bepaalt of we honger hebben, fungeert serotonine als een natuurlijke onderdrukker van hongergevoel. Als we te weinig serotonine hebben, kunnen we rammelen van de honger en daardoor opeens aankomen. Het troosteten waarnaar we verlangen als we gespannen of verdrietig zijn zit namelijk vaak vol suikers. Het geeft ons een kortdurende serotoninekick en kan leiden tot een vicieuze cirkel van stemmingswisselingen en eetbuien.
Hersenmist
De microben in je darmen zijn heel belangrijk voor een gezonde werking van deze ‘telefoonverbinding’ tussen darmen en hersenen. Uit de tryptofaan in ons voedsel maken deze darmmicroben serotonine. Als er voldoende tryptofaan is, kunnen we helder denken, maar als er onvoldoende van is, hebben we last van hersenmist. Zonder ruim voldoende serotonine in onze hersenen zijn we humeurig en ontevreden, en lopen we ook meer kans op dementie.
Veel stress en afnemende intelligentie
Als er tekort aan serotonine is, kan de hippocampus de schade als gevolg van een hoge cortisolbelasting niet verhelpen. Daardoor gaat je leervermogen verloren en gaat ook je vloeibare intelligentie snel achteruit. Je gaat steeds meer af op hoe dingen altijd waren, want het lukt je niet om je aan te passen aan een dynamisch veranderende wereld. Je denken wordt star, ook als je nog jong bent.
Om een reden die we nog steeds niet kennen, heeft de natuur de hippocampus voorzien van veel receptoren voor cortisol en dit hersendeel heel gevoelig gemaakt voor trauma. De natuur heeft ons echter ook serotonine gegeven, waarmee we dit leercentrum van de hersenen weer gezond kunnen maken. Serotonine zet aan tot neurogenese, tot de vorming van nieuwe hersencellen.
Problemen met spiritueel ontwaken
Wanneer je hogere brein het stuur van je zoogdierenbrein overneemt en de productie van stresshormonen stopzet, brokkelt de schadelijke structuur van de moderne samenleving af en komt jouw diepgaande, duurzame verbinding met de natuur aan het licht. De oude wijzen (en de hedendaagse bewoners van het Amazonegebied) weten dat het bos en de oceaan je alles kunnen leren wat je moet weten. Wanneer je te weinig serotonine hebt en dus veel stresshormonen dan heb je moeite met deze verbinding met de natuur.
De oorzaken van serotoninetekort
Onze hersenen snakken naar serotonine. De neuronen in de ‘raphe nuclei’, die in de hersenstam liggen, produceren een klein beetje serotonine. Dit is een cluster van zenuwcellen die uit tryptofaan serotonine maken. Wij kunnen geen tryptofaan aanmaken en moeten het dus uit onze voeding halen.
Ook in de darmen wordt uit tryptofaan serotonine gemaakt, maar alleen als daar een vitale en diverse darmflora aanwezig is. De reden voor ons serotoninetekort is, afgezien van de schade die antibiotica toebrengt aan onze darmflora, dat boeren gewassen telen voor de zoete smaak, omdat wij in onze mond heel veel receptoren voor zoet hebben. Wij telen gewassen om hun suikergehalte. Vroeger deden boeren het tegenovergestelde en teelden ze gewassen voor de serotonine. Als je een kikkererwt van vierhonderd jaar geleden vergelijkt met een kikkererwt van nu, dan blijkt dat de oude kikkererwt twee keer zoveel tryptofaan bevat. Het voedingspatroon uit de oertijd leverde ons de precursors voor geluksmoleculen op, zodat we niet alleen zelf onze hippocampus gezond hielden, maar ook ons eigen dmt konden aanmaken.
Maatschappelijke problemen door voeding
Als je geen tryptofaan kunt halen uit wat je eet, zouden de gevolgen weleens erger kunnen zijn dan slaapgebrek (door melatoninetekort) en een slecht humeur. Onderzoeken die de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties in de jaren zeventig heeft gepubliceerd, wijzen erop dat voeding die grote hoeveelheden mais bevat (lees: suikers) aanleiding geeft tot agressief en gewelddadig gedrag. Dit zou naast sociaal-culturele oorzaken een verklaring kunnen zijn voor het hoge aantal moorden in Latijns-Amerikaanse landen.
Hoe kun je je serotonine aanvullen?
Het is mijn overtuiging dat de geringe hoeveelheid serotonine die onze darmen kunnen maken uit het voedsel dat wij binnenkrijgen niet voldoende is om te voorzien in de behoefte van onze hedendaagse hersenen. De serotonine in onze darm wordt primair gebruikt voor de peristaltische beweging, zodat we ons voedsel kunnen verteren en afvalstoffen kunnen afvoeren. Het kleine beetje dat overblijft gaat wel naar de hersenen, maar alleen als wij krachtplanten eten, want die maken het mogelijk dat de serotonine van de darmen naar het bloed en de nervus vagus gaat. Voeding die dit mogelijk maakt omvat veel zaken die in dit boek worden genoemd, zoals curcumine, omega 3, rhodiola en verschillende groene planten.
Als je met behulp van serotonine je hippocampus gezond maakt, zal je pijnappelklier melatonine gaan aanmaken, zodat je biologische klok goed wordt afgesteld en jij lekker slaapt. En als je vecht-of-vluchtmechanisme niet aangeeft dat er een grote brand woedt wanneer jij je een gevaar inbeeldt terwijl je feitelijk geen gevaar loopt, dan heb je kans dat je pijnappelklier het geluksmolecuul dmt begint te produceren en jij gaat begrijpen waar het in je leven om gaat.
Fragment uit: Vernieuw je brein
Lees verder:
- Heb je last van hersenmist, een opgeblazen buik en moeheid? Dit kan de oorzaak zijn
- Vind oplossingen voor darmproblemen en optimaliseer je darmgezondheid en darmflora met deze tips
- Heb je soms last van je buik? Deze 3 simpele tips ondersteunen je spijsvertering
Alberto Villoldo is psycholoog en medisch antropoloog en deed diepgaand onderzoek naar de geneespraktijken van sjamanen in de Amazone en de Andes. Zijn kennis geeft hij onder meer door in zijn opleidingsinstituut The Four Winds in Chili.
