Is je baas iemand die wel erg veel narcistische trekjes heeft, maar kun je nog niet helemaal je vinger leggen op waarom je dat denkt? Hier zijn 20 punten om de narcistische baas te kunnen identificeren. Op deze manier kun je zien in welke mate je baas (of een toekomstige baas) de giftige narcistische ‘kwaliteiten’ bezit.
Er zijn nogal wat narcistische bazen en managers. Onderzoek wijst uit dat ze de aanwezigheid van narcisten in de algemene bevolking overschrijden. Er wordt ook gerapporteerd dat hun directe prestaties niet zo goed zijn, dat ze al snel ‘ontsporen’, maar dat ze toch vaak promoveren en vaak steeds meer invloed binnen een bedrijf krijgen. Ze zijn in staat om de weg naar de top te bereiken, maar niet door middel van eerlijk hard werk.
Twintig kenmerken van een narcistische baas
Volgens een onderzoek uit 2014 onder leiding van Cynthia Mathieu van de Université du Québec à Trois-Rivières zijn er een aantal typische kenmerken van een narcistische baas.
Er zijn twintig punten die een maatstaf zijn voor narcisme op de werkplek. Deze twintig punten vallen elk weer onder de vier belangrijkste factoren van narcistisch gedrag op het werk zoals een gebrek aan ethiek, onbetrouwbaarheid, ongevoeligheid en intimidatie.
Factor 1: Manipulatie (gebrek aan ethiek)
1. Vleierij over zichzelf
2. Welbespraakt
3. Gebruikt charme
4. Claimt deskundigheid
5. Rationaliseert alles
Factor 2: Onbetrouwbaar / gebrek aan focus
6. Niet loyaal
7. Geen planning
8. Ongericht, niet doelmatig
9. Ongeduldig
10. Onbetrouwbaar
Factor 3: Ongevoelig
11. Gevoelloos
12. Toont zelden emoties
13. Koud van binnen
14. Meedogenloos
15. Geen empathie
Factor 4: Intimiderend / agressief
16. Intimiderend
17. Boos
18. Stelt harde vragen
19. Bedreigt werknemers
20. Pesten
Onacceptabel narcistisch gedrag
De narcistische baas toont vaak onacceptabel gedrag, zoals het vernederen van medewerkers, liegen en bedriegen, maar ook anderen de schuld geven als er dingen verkeerd gaan.
Sommigen gaan zo ver dat ze je seksueel lastig vallen en zich verlagen tot fysieke agressie. Dit zijn ook meestal degenen die verantwoordelijk zijn voor pesterijen op het werk. Maar omdat ze de baas zijn, hebben ze meer kans om ermee weg te komen.
Ongeschonden blijven
Het belangrijkste bij het werken voor een narcistische baas, is dat je zo ongeschonden mogelijk blijft. Dat kun je doen door het nemen van de volgende stappen:
- Ten eerste: evalueer het gedrag van je baas op een manier die zo neutraal en objectief mogelijk is. Probeer niet om een echte diagnose te stellen, want alleen getrainde professionals zijn hiertoe in staat.
- Ten tweede: ga op zoek naar de kenmerken van narcisme. Is er iets wat je opvalt? Is zijn score bijzonder hoog? Of valt het wel mee?
- Ten derde: In plaats van je alleen te ergeren aan het gedrag van je baas (wat in het algemeen gerechtvaardigd is), verdiep je ook in manieren waarop je ermee kunt omgaan. Je hebt zo de mogelijkheid om erachter te komen hoe je grenzen kunt stellen aan onacceptabel gedrag.
- En de laatste optie is om je ontevredenheid over je narcistische baas aan te geven bij de directie. Pak dit echter wel strategisch aan. Dit kun je doen door bijvoorbeeld hulp te zoeken bij andere werknemers in het bedrijf. Zorg er ook voor dat je voldoende bewijzen hebt verzameld tegen deze onprettige baas.
Ongelukkige zelfrealisaties
Hoe dan ook, het is niet leuk om een narcistische baas te hebben. De giftige omgeving die narcisten creëren, kan leiden tot slechtere prestaties op het werk, een grote fysieke en emotionele aanslag op je gezondheid en conflicten thuis.
Aanwijzingen dat je een narcistische baas hebt, zijn soms vaag en onduidelijk. Maar een van de tekenen is dat het kan leiden tot een aantal ongelukkige realisaties over jezelf. Het kan ook zijn dat je vroeger veel plezier in je werk had, maar je nu juist uitgeput raakt. Er zijn genoeg voorbeelden van werknemers met narcistische bazen die een volledige burn-out kregen. Dagelijks omgaan met een narcist kan dus schadelijk zijn.
Prikkel voor meer voldoening
Wanneer je het idee hebt dat je door je baas in de problemen raakt, dan is het verstandig om veel kennis op te doen, zodat je jezelf kunt beschermen. Op deze manier kun je dit problematische gedrag eerder doorzien en er anders mee omgaan. Kom je er zelf niet meer uit, twijfel er dan niet aan om begeleiding en hulp te zoeken.
Met een goed begrip van het probleem kun je gaan inzien waarom je, waarschijnlijk zowel op het werk als in je leven thuis, je jezelf niet zo best voelt. Dit kan je net die prikkel geven, die je nodig hebt om zowel een baan en een baas te vinden die je meer voldoening en plezier in het leven geven.
Wil je meer informatie over narcisme? Lees dan het boek Voorbij het narcisme, in je werk, familie en relaties van Mjon van Oers.Voorbij het narcisme
Mjon van Oers is een toonaangevende autoriteit op het gebied van narcisme in relaties. Haar pioniersgeest levert transformerende publicaties op, waarmee ze al duizenden vrouwen én mannen geholpen heeft om te herstellen van narcistisch misbruik. Zij is sinds 1992 zelfstandig auteur en schrijft (ook) over bewegen, gezondheid, mens en relaties. Haar publicaties, onder andere over narcisme, verschenen in diverse tijdschriften, online artikelen, e-books en boeken. Mjon schrijft niet alleen, zij geeft ook workshops, lezingen en inspireert als trainer.
