Er zijn veel dingen die we op een dag doen, die we heel vanzelfsprekend vinden en waar we nauwelijks bewust bij nadenken. Het is echter de moeite waard bij alles een keertje extra stil te staan. Niet alleen bij wat we doen, maar ook hoe en wanneer we bepaalde dingen doen.
Ayurvedisch ochtendritueel
Vroeg opstaan is niet favoriet in onze maatschappij. Graag slapen we – wanneer mogelijk – ‘lekker lang uit’. Toch heeft ayurveda daar een andere visie op: volgens ayurveda is het goed om de dag vroeg te beginnen, mede omdat het vroeg in de ochtend vata-tijd is. De vata-dosha staat voor beweging en daar kun je gebruik van maken om de dag goed te beginnen. Bovendien helpt de bewegende energie van vata bij het elimineren van alle afvalstoffen die ’s ochtend het lichaam uit moeten. Een andere reden is dat volgens ayurveda mediteren (zo’n 10 à 20 minuten) een belangrijk deel van de ochtendroutine uitmaakt, en vroeg in de ochtend is energetisch de beste tijd om dat te doen.
Verder is het ook bijna een praktische noodzaak ofwel een zaak van tijdmanagement om vroeg op te staan, want – zoals in onderstaande lijst te zien zal zijn – heeft ayurveda nogal wat zaken op het programma staan voor een ideale ochtendroutine. Deze lijst is niet bedoeld om stress te veroorzaken: kijk er goed naar, probeer te begrijpen waarom de betreffende onderdelen erin opgenomen zijn, en probeer op een ontspannen manier zo veel mogelijk van de onderdelen in je eigen routine te integreren. Neem de hieronder aangegeven ‘ideale routine’ niet te absoluut en niet te rigoureus! De ‘ideale ochtendroutine’ bestaat niet, alleen een routine die werkt voor jou, in jouw omstandigheden en in jouw specifieke omgeving.
De ‘ideale ochtendroutine’
- Sta op vóór een uur of zes tot zeven ’s ochtends, of ga uit van het opkomen van de zon (dat kondigt het eind van de vata-tijd in de ochtend aan).
- Drink een glas warm water.
- Ga naar de wc en leeg de blaas en de darmen.
- Poets de tanden en schraap de tong schoon met een tongschraper.
- Gorgel met wat water, of met wat olie. Of kauw op een handvol sesamzaadjes.
- Masseer het gehele lichaam in met een (milde) ayurvedische kruidenolie of met (liefst biologische) sesamolie.
- Beoefen 10 à 20 minuten wat rustige lichaamsbeweging. Voor kapha-typen mag die lichaamsbeweging wat meer intens zijn.
- Neem een warme of koele douche, afhankelijk van seizoen en basisconstitutie.
- Kleed je met schone en natuurlijke kleding. Je kunt daarbij kleuren kiezen die bij het seizoen en bij je constitutie passen. Kleuren kunnen als remedies werken!
- Gebruik eventueel natuurlijke etherische oliën die passen bij seizoen en basisconstitutie.
- Doe wat lichaamsbeweging of yoga. Voor degenen die yoga beoefenen, zie de volgende drie punten:
- Doe een rustige yogasessie, beginnend met een zonnegroet en gevolgd door asana’s, passend bij je basisconstitutie en met een instelling die past bij je basisconstitutie.
- Beoefen eventueel wat pranayama-ademtechnieken die tot de yogabeoefening behoren. Het is goed pranayama van een ervaren yogadocent te leren.
- Sluit yoga en pranayama af met de shavasana-houding: op je rug liggen en compleet en bewust ontspannen.
- Neem de tijd voor een meditatie en sluit die af met een gebed of een intentie voor de dag.
- Maak je klaar voor het ontbijt.
Opstaan voor vata-, pitta- en kapha-typen
Natuurlijk speelt ook de constitutie van een persoon een rol bij het omgaan met die vata-fase in de ochtend en het ‘opstaan- ritueel’ dat daarbij hoort. Wil je weten welke dosha jij bent? Doe hier de test.
- vata-typen: een vata-type heeft vaak meer rust nodig dan anderen wegens de doorgaans hoge belasting van het zenuwstelsel waar vata nauw mee verbonden is. Vata-typen ‘mogen’ mede daarom het langste uitslapen. Bij het opstaan is het belangrijk voor een vata-type alles rustig aan te doen en een vaste routine te volgen. Warm water bij het baden en sesamolie-massage zijn van harte aan te raden. Het ontbijt dient te bestaan uit vata balancerend voedsel en een goede (anti-)vatathee.
- pitta-typen: een pitta-type heeft over het algemeen minder slaap nodig dan een vata-type, maar dient het lichaam en de geest goed uit te laten rusten van het intensieve gebruik dat voortkomt uit de pitta-dynamiek. Bij het opstaan van een pitta-type is het belangrijk dat met een zekere zachtheid te doen, en zonder stress of competitie de eerste uren van de dag in te gaan. Lauw of koud baden en oliemassages met verkoelende oliën (bijvoorbeeld kokosolie) is aan te raden. Het ontbijt dient te bestaan uit fris en pitta balancerend voedsel en een goede (anti-)pitta-thee.
- kapha-typen: een kapha-type heeft eigenlijk het minste slaap nodig (maar wil vaak het meeste of het langste slapen). Een goede anti-kapha-behandeling is om vroeg, en wel zo vroeg mogelijk, op te staan. Het blijven liggen tot in de kapha-uurtjes kan letterlijk bijdragen aan extra gewichtstoename – en dat zonder extra te eten. Bij het opstaan van een kapha-type is het belangrijk vaart en afwisseling in de routine te brengen. Afwisselend koud en warm douchen en een stevige droge (borstel-) massage zijn aan te bevelen. Stevige en bloedsomloop bevorderende lichaamsoefeningen zijn extra belangrijk. Een glas warm water met honing (honing ‘schraapt’ vetweefsel) is goed om de dag te beginnen. Een kapha-type kan het ontbijt het best heel klein houden of helemaal overslaan. Een goede (anti-)kaphathee is aan te bevelen.
Ayurveda
Wil jij meer weten over ayurveda? Wat is het? Waar staat het voor en wat betekenen de drie dosha's? Coen van der Kroon geeft een aantal praktische tips waarmee je meteen aan de slag kunt voor je eigen ‘wel-zijn’, op het gebied van leefstijl, voeding en huidverzorging.
Balans in je leven
Geïnteresseerd in de filosofie achter ayurveda als bron van genezing? Dan is Balans in je leven van Deepak Chopra iets voor jou. Chopra legt uit dat klachten ontstaan door een verstoring van jouw energieën. Wanneer je deze weer in balans brengt zul je je zowel psychisch als lichamelijk beter voelen.
Lees ook deze artikelen:
Hoe je kunt leren van de herfst: dit is dé periode om spiritueel te groeien
Dinacharya: Het perfecte dagritme volgens de Ayurveda
Inspirerend leven bestaat uit een geweldige, kleine redactie. Voor meer informatie, bekijk de 'Over ons'-pagina.
