Luisteren naar de signalen van je lichaam: zo belangrijk is het en zo doe je het
Door Gastauteur
Hoofdpijn, moeheid, vastzittende nek en andere ‘kleine kwaaltjes’ zijn veel meer dan vervelende lichamelijke sensaties. Het zijn belangrijke boodschappen van ons lichaam. In dit artikel vertelt Rob Wichers Schreur waarom deze signalen van je lichaam zo belangrijk zijn en hoe je er beter naar kunt leren luisteren.
We zijn moe, maar vinden dat we dóór moeten zetten, want rust nemen voelt als zwakte.
Eigenlijk weten we het allemaal wel: ons lichaam geeft geregeld signalen over ons welbevinden. Moeheid, hoofdpijn, vastzittende nek of schouders, een pijnlijke knie – het zijn voorbeelden die we allemaal herkennen. Soms vertelt ons lichaam ons dat we rustiger aan moeten doen, dat we dingen moeten loslaten of dat er regen op komst is. Toch negeren we vaak deze signalen, onder het mom van: “dat is toch allemaal bijgeloof of verzinsel.”
Ons lichaam weet meer dan we denken
In Iowa is ooit een experiment geweest waarin wetenschappelijk werd aangetoond dat ons lichaam meer weet dan wij met ons verstand kunnen bevatten. Sterker nog, het blijkt dat ons lichaam soms sneller reageert dan ons brein, alsof het een innerlijk kompas bezit dat al vooruitloopt op ons bewuste inzicht.
In het experiment moesten proefpersonen telkens kiezen tussen een rode of een blauwe kaart. Met die keuze konden ze geld winnen of verliezen. Wat ze niet wisten, was dat de rode kaarten zeer risicovol waren en uiteindelijk altijd verlies zouden opleveren, terwijl de blauwe kaarten juist winstkansen boden. Maar wat bleek: het lichaam vertoonde al een stressreactie bij de rode kaarten vóórdat ze de kaart hadden omgedraaid. Ons lichaam wist dus eerder wat ons verstand nog moest ontdekken. (Deciding advantageously before knowing the advantageous strategy – PubMed)
Vier vormen van weten
Als mens hebben we vier vormen van weten: fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel – ofwel lichaam, geest, hart en ziel.
- Het mentale weten is wat we vaak het meest serieus nemen. Het is rationeel, logisch en gebaseerd op analyse en bewijs.
- Het emotionele weten gaat over ons hart: hoe iets voelt, welke emoties opkomen en welke richting dat ons wijst.
- Het spirituele weten, dat we vaak associëren met intuïtie, zingeving of verbondenheid met iets groters, wordt door velen weggezet als ongrijpbaar of zweverig.
- Het fysieke weten, ons lichaam, wordt óók vaak niet serieus genomen – maar dan niet omdat we het niet begrijpen, maar omdat we het niet geloven.
Waarom negeren we ons lichaam?
Toch is het opmerkelijk hoe vaak we die signalen negeren. We voelen spanning in onze schouders, maar zeggen: “ach, het valt wel mee.” We hebben een knoop in de maag bij een beslissing, maar drukken die weg met: “ik moet rationeel blijven.” We zijn moe, maar vinden dat we dóór moeten zetten, want rust nemen voelt als zwakte.
Dat negeren heeft vaak te maken met de manier waarop onze maatschappij is ingericht. De nadruk ligt sterk op ratio en prestaties. Wat meetbaar is, telt. Wat gevoelsmatig is, wordt gezien als subjectief. En wat ons lichaam aangeeft, zien we vaak als lastig, omdat het ons in de weg lijkt te zitten. Een hoofdpijn komt op een ongelegen moment, een burn-out gooit roet in het werkproces, en een paniekaanval past niet in de agenda. Toch is het precies daar dat ons lichaam ons iets probeert te vertellen.
Luisteren naar subtiele signalen
Het interessante is dat ons lichaam zelden meteen keihard ingrijpt. Het begint subtiel: een licht ongemak, een korte steek, een onderbuikgevoel. Pas wanneer we die signalen structureel negeren, worden ze sterker. Van een lichte spanning naar chronische pijn, van een beetje vermoeidheid naar volledige uitputting. Het lichaam fluistert eerst, en als we niet luisteren, gaat het schreeuwen.
Veel mensen herkennen dit achteraf. Ze zeggen bijvoorbeeld: “Ik voelde al dat het niet goed zat, maar ik ging toch door.” Of: “Achteraf gezien had ik toen al aan de bel moeten trekken.” Het lichaam had de boodschap al lang gegeven, maar we waren er niet op afgestemd.
Intuïtie en het autonome zenuwstelsel
Wat dit alles duidelijk maakt, is dat intuïtie – vaak gezien als iets vaags of zweverigs – juist een fysieke basis kan hebben. Ons lichaam registreert prikkels die ons verstand nog niet kan verwerken. Het autonome zenuwstelsel reageert razendsnel op patronen en signalen, zelfs voordat we die bewust doorhebben. Dat verklaart waarom je soms “zomaar” een onderbuikgevoel hebt, of waarom je lichaam gespannen raakt bij een situatie die je verstand nog niet in gevaar ziet.
De neurowetenschap laat zien dat deze processen niet mystiek zijn, maar biologisch. Het lichaam en de hersenen werken voortdurend samen, waarbij het lichaam vaak als eerste waarschuwt. Intuïtie is dus niet het tegenovergestelde van wetenschap, maar kan er juist door verklaard worden.
Hoe kun je beter luisteren naar je lichaam?
Wat betekent dit voor ons dagelijks leven? In essentie: dat we meer mogen luisteren naar ons lichaam. Dat klinkt eenvoudig, maar vraagt oefening en bewustzijn.
Enkele manieren om dit te doen zijn:
- Stilstaan bij lichamelijke signalen. Merk je spanning in je schouders, een brok in je keel of vlinders in je buik? Zie dat niet alleen als een fysiek ongemak, maar vraag je af wat het je vertelt.
- Ademhalingsoefeningen. Door bewust te ademen, maak je beter contact met je lichaam en word je gevoeliger voor signalen.
- Reflectie. Neem tijd om terug te kijken op momenten waarop je lichaam iets aangaf. Wat gebeurde er toen? Welke boodschap zat erin?
- Rust en herstel. Gun jezelf de ruimte om signalen serieus te nemen en ernaar te handelen, in plaats van ze te negeren tot ze erger worden.
Verder dan je verstand
Wanneer we de vier vormen van weten – fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel – als gelijkwaardig gaan zien, ontstaat er een vollediger beeld van wie we zijn. Het verstand blijft belangrijk, maar is niet het enige dat telt. Het hart geeft richting, de ziel geeft betekenis en het lichaam geeft waarschuwingen en bevestigingen.
In een tijd waarin stress, burn-out en chronische klachten steeds vaker voorkomen, lijkt de boodschap actueler dan ooit: het lichaam vertelt. De vraag is alleen of wij bereid zijn om te luisteren.
Want stel je eens voor dat we dat vaker zouden doen. Dat we ons niet alleen laten leiden door ratio en cijfers, maar óók door wat ons lichaam aangeeft. Misschien zouden we dan eerder tot rust komen, gezondere keuzes maken en dichter bij onszelf blijven.
Ons lichaam is geen lastige machine die af en toe hapert, maar een wijs instrument dat ons de weg wijst. Het fluistert, waarschuwt, protesteert en viert met ons mee. Het weet vaak meer dan ons hoofd – en soms zelfs eerder.
De uitnodiging is dus simpel, maar niet altijd gemakkelijk: luister naar je lichaam. Het vertelt je meer dan je denkt.
Geschreven door: Rob Wichers Schreur, artofzen.nl
Wanneer je lichaam nee zegt
'Wanneer je lichaam nee zegt' van Gabor Maté is een wereldwijd bekend standaardwerk over de onlosmakelijke koppeling tussen lichaam en geest. Nu eindelijk in het Nederlands vertaald!
De mind-body connectie
Wat is de oorzaak van jouw lichamelijke klachten? 'De mind-body connectie' van John Sarno is het standaardwerk op het gebied van het begrijpen en helen van chronische pijn en helpt je om uit te zoeken wat jouw lichaam tegen je wil zeggen.
Lees verder over dit onderwerp:
- Heb je onverklaarbare gewrichtsproblemen? Dit zegt de Chinese geneeskunde erover (met oplossingen)
- De energetische betekenis van lichamelijke klachten: lessen uit de Chinese geneeskunde
- Wat wil jouw lichaam je vertellen? De betekenis van lichamelijke klachten
Inspirerend leven werkt samen met experts om je te inspireren. Gastauteurs bieden ons hun verhalen aan om met jou te delen.
