Wat staat er in jouw onbewuste levensplan? Waarom je meer invloed hebt op je leven dan je denkt
Door Almut Schmale Riedel
Wie ben ik, hoe leef ik, en in hoeverre heb ik mijn lot in eigen hand? Is alles al in een levensplan vastgelegd? Het leven is soms een waar mysterie maar toch lijkt er structuur te zijn, alsof er een soort levensplan voor je geschreven is. “Het onbewuste levensplan of levensscript bevat de belangrijkste beslissingen: hoe je zult leven, hoeveel of hoe weinig succesvol je in je werk zult zijn, hoe je relaties verlopen,” zegt Almut Schmale-Riedel, auteur van Doe jezelf niet tekort. Lees in dit artikel wat het is en hoe je levensscript is ontstaan.
Is je levensloop slechts toeval of het noodlot of is er een geheim plan, een onbekende kracht, aan het werk dat een mens steeds opnieuw in bepaalde situaties of conflicten doet belanden?
Steeds dezelfde situaties
Het onbewuste levensplan, of zoals het ook wel wordt genoemd: het levensscript, is een belangrijk onderdeel van de Transactionele Analyse. Bij het bekijken van een levensloop dringt zich de vraag op of het slechts toeval of het noodlot is of dat er een geheim plan, een onbekende kracht, aan het werk is en een mens steeds opnieuw in bepaalde situaties of conflicten doet belanden.
Hoeveel mensen nemen zich voor om na een slechte ervaring, een onbezonnen daad of een teleurstelling in de toekomst beter op te passen, het anders aan te pakken, zich slimmer te gedragen. En dan gebeurt het toch weer: ze ondergaan dezelfde teleurstelling, worden weer verlaten, niet gezien, geminacht, vernederd, of kwetsen anderen. En daarbij hadden ze van tevoren al een merkwaardig gevoel, alsof ze al vermoedden dat het, ondanks alle hoop en verlangen, weer niet zou lukken om te veranderen.
Wat is een levensscript?
Het antwoord op deze vragen en de steeds terugkerende situaties zit in het levensscript. Het levensscript is een verklaringsmodel dat beschrijft hoe mensen als kind een ontwerp maken van hun leven en van hoe zijzelf en andere mensen zijn, en hoe hun leven in de toekomst verlopen zal. Omdat kinderen in deze ontwikkelingsfase niet over een volledig realiteitsbewustzijn beschikken, is dit ontwerp weliswaar creatief en kinderlijk logisch, maar vaak ook onrealistisch, onlogisch en beperkend.
Om deze beperkingen van de eigen ontwikkeling op te heffen is het van groot belang om het eigen levensscript te kennen en te begrijpen.
‘Ons leven verloopt volgens een door onszelf gevormd denkpatroon, waarin het totaal van onze al dan niet aangeleerde ervaringen tot uitdrukking komt. Alles wat zich om ons heen afspeelt, wordt vanuit de optiek van dit denkpatroon aan vergelijkingen onderworpen en geanalyseerd. Pas wanneer je beseft dat de manier waarop je je eigen leven en de wereld beoordeelt, vooringenomen en volslagen fout is, kun je je openstellen voor de grote levenswijsheid in de geest van de tao,’ schrijft Theo Fischer in zijn boek Wu wei.
Waar bestaat een levensscript uit?
Een levensscript is min of meer het draaiboek voor de opvoering of de film van je eigen leven, met een begin, een of meer middenstukken, eventueel een hoogtepunt, en een einde. En wij spelen zelf de hoofdrol in het toneelstuk van ons leven – of is het slechts een bijrol?
Opvoeding speelt een belangrijke rol bij het ‘schrijven’ van het levensscript. Ouders en belangrijke anderen geven het kind twee soorten boodschappen mee: de ene soort boodschappen zegt tegen het kind wie het is en hoe het is en de andere soort wat het moet doen en wat het wel en wat het niet mag voelen. Scripts worden niet alleen beïnvloed door eenmalige opvallende belevenissen, maar vooral ook door terugkerende kleine teleurstellingen of afwijzingen.
Dit levensplan bevat de belangrijkste beslissingen: hoe je zult leven, hoeveel of hoe weinig succesvol je in je werk zult zijn, hoe je relaties verlopen et cetera. Het kan evengoed uitspraken bevatten over het huwelijk, het krijgen van kinderen, alleen blijven, geld, rijkdom, schoonheid, seksualiteit, mannen en vrouwen, en het leven in het algemeen.
Een levensscript kan constructief of destructief zijn, onschadelijk, banaal of tragisch. In de regel vinden we in de levensscripts een mengeling van bevorderlijke en inperkende aspecten.
Het levensscript is grotendeels onbewust, ook al zijn we ons bewust van vele patronen of kunnen we ons daar bewust van worden. De onbewustere aspecten van de levensscriptpatronen stammen meestal uit de eerste ontwikkelingsjaren, waarin het kind nog niet over de taal beschikt om zich met woorden van zijn gevoelens en ervaringen bewust te worden. Dus bevat het script vaak vaag gevoelde ervaringspatronen, die zich later bij de volwassene ook eerder als gevoelde patronen tonen en niet als heldere gedachten in de vorm van overtuigingen.
Hoe ontstaat een levensscript?
Laten we eens proberen ons te verplaatsen in een pasgeborene: al het nieuwe dat het met zijn zintuigen ervaart, kan het waarnemen en voelen, maar het heeft nog geen taal om het te begrijpen en te ordenen.
Het neemt ook al ervaringen uit de tijd in het moederlijf met zich mee, lichamelijke, tactiele, akoestische, mogelijkerwijs ook iets van de stemming en emoties. Het is nieuw op de wereld en ervaart alles voor het eerst. Hoe kan het leren zijn weg te vinden in deze nieuwe chaos? Wanneer moeder of vader het op de arm neemt of het op haar of zijn buik legt, hoort het de vertrouwde hartslag. Door steeds terugkerende ervaringen komt er enige ordening en structuur in zijn waarnemingen: de stemmen van de ouders, het regelmatig drinken, misschien steeds hetzelfde slaapliedje zorgen voor oriëntatie en vertrouwen.In het begin van het leven, in deze totale afhankelijkheid en hulpeloosheid, gaat het om vertrouwen, om oervertrouwen.
Een baby leert zichzelf een levensscript aan
Het kleine kind is in de eerste maanden en jaren van het leven volkomen afhankelijk van zijn verzorgers. Dus gaat het proberen uit te vinden hoe het moet zijn en wat het kan doen zodat zijn ouders goed voor hem zorgen. Al vroeg leren baby’s de aandacht te vestigen op hun behoeften door te jammeren en te huilen. Moeders zeggen vaak dat zij aan het huiltje van hun kind kunnen herkennen of het honger heeft of zich alleen verveelt.
In de loop van weken en maanden ontstaan in de interactie en door de wederzijdse resonantie al ingespeelde gedragspatronen tussen moeder en kind. Het is verbazingwekkend hoe intuïtief en creatief zulke kleine wezentjes al kunnen zijn om te zorgen dat hun behoeften vervuld worden.
In mijn talrijke supervisies met hulpverleners van jonge, drugsverslaafde moeders en hun baby’s bleek dat deze baby’s soms stille kinderen zijn, omdat ze gemerkt hebben dat ze zo het snelst uit hun bedje worden gehaald en verzorgd worden. Zij hebben namelijk ervaren dat de moeders snel zenuwachtig of boos worden wanneer zij huilen en de baby heen en weer schudden of hem in een andere kamer leggen.
Natuurlijk kan een baby deze verbanden niet ‘denken’, maar wel opmerken. Zo ontwikkelt hij in een dusdanig onbeschermde omgeving al heel jong een ‘slimme overlevingsstrategie’. Wanneer het kind groter wordt, gaat het misschien niet meer om leven en dood, maar om de vraag of het er mag zijn, of het erbij hoort en of er van hem gehouden wordt.
Zo zal het proberen uit te vinden wat voor kind het zelf is en hoe de andere mensen in zijn omgeving zijn. Hij zal zich een beeld vormen van zijn kleine wereldje, waarin hij geboren is, van wat zijn plek daarin is en hoe hij moet zijn om op die plek te passen. Dat heeft het kind nodig voor zijn oriëntatie en het intomen van zijn angst. Dit beeld kan zich later tot een script ontwikkelen.
Dat script dient ertoe de steeds omvangrijker en gedifferentieerder wordende waarnemingen, gevoelens en gedachten te ordenen, in een systeem onder te brengen en dan vanuit dat systeem een perspectief op de toekomst te ontwikkelen.
Fragment uit: Doe jezelf niet tekort
Doe jezelf niet tekort
Bevrijd jezelf van je patronen scripts die je leven bepalen met de handvatten die de Transactionele Analyse je aanbiedt. Almut Schmale Riedel helpt je in Doe jezelf niet tekort op weg.
Lees verder:
- Pijnlijke ervaringen gezien vanuit de ziel: waarom gebeuren de dingen in je leven zoals ze gebeuren?
- Boodschappen van het universum: zo maak je contact met je ziel via de Akasha kronieken
- Manifesteren: heb je alle negatieve gebeurtenissen in je leven zelf aangetrokken?
