Chinese geneeskunde & verlies: zo helpen yin en yang je in moeilijke tijden
Door Conny Coppen
Wanneer je iemand, een baan of iets anders bent verloren ga je vaak door een lastige tijd. Wanneer je het moeilijk vindt om hier doorheen te navigeren kun je troost zoeken in de tao en Chinese geneeskunde. Yin en yang helpen je in dit proces dankzij dualiteit. Tao-expert Conny Coppen, auteur van De Tao van verlies, legt in dit artikel uit hoe belangrijk de balans tussen deze elementen is bij verliesverwerking.
Yin en yang kun je vertalen als vrouwelijk en mannelijk, maar het staat los van man en vrouw in die zin dat het kwaliteiten zijn die in ieder mens
Gezien vanuit de oeroude natuurwetenschap van het Taoïsme is er in – en onder – alles in het leven is de Tao werkzaam, dat is de onnoembare essentie van het leven en het is tegelijkertijd ook de weg ergens doorheen. Tao is onnoembaar en onkenbaar. Het is slecht door middel van het leven in en met de contrasten van het leven, dat we kunnen groeien in bewustzijn.
Wat is de betekenis van yin en yang?
Yin en Yang vertegenwoordigen de contrasten van het leven zoals vreugde en verdriet, ontvangen en weer moeten laten gaan. Zonder beide ervaringen naast elkaar zou je de waarde van het goede, fijne en mooie niet kennen. Je zou je er niet bewust van zijn. Je zou niet zoeken naar iets mooiers of beters. Je zou niet in beweging komen en dus ook niet groeien, je niet ontwikkelen. Het nare en verdrietige in ons leven – en met name ook verlies – heeft dus wel degelijk een belangrijke betekenis in het geheel van het leven.
Verliesverwerking met yin en yang
De weg door verliesverwerking heen is een dans tussen yin en yang. Er zijn twee tegengestelde manieren om met een situatie om te gaan, een yin-manier en een yang-manier. Ze zijn beide even belangrijk. De ene manier is niet beter dan de andere. Yin en yang kun je vertalen als vrouwelijk en mannelijk, maar het staat los van man en vrouw in die zin dat het kwaliteiten zijn die in ieder mens – man en vrouw – in balans moeten zijn. Je gaat gezond met iets om wanneer beide polen elkaar soepel afwisselen. Je systeem geeft dat meestal vanzelf aan.
Wat is yang?
Yang is het archetype van het mannelijke. Het is naar buiten gericht. Het staat voor een heldere diagnose en doelgerichte actie, dus nadenken, onderzoek doen, wetenschap, rationeel proberen te begrijpen, ordenen, structureren en doelgericht actie ondernemen.
Yang vertegenwoordigt onze verstandelijke, praktische kwaliteiten zoals iets willen begrijpen zodat je zinvol kunt handelen om verbetering of verlichting in een situatie te brengen. De linkerhersenhelft vertegenwoordigt het yang in ons. Deze hersenhelft staat bekend als zijnde verbonden met de rationele, analytische vermogens in de mens. De yang-natuur is relatief onrustig en ongeduldig.
Het voordeel van de yang-kwaliteit is dat je iets kunt doen, dat je het gevoel hebt dat je een zekere macht en controle hebt en dat je je dus niet zo machteloos hoeft te voelen. Het nadeel is dat het weinig warmte, compassie, aanwezigheid, geborgenheid, veiligheid en heling kan bieden.
De positieve kracht van yang bij verlies
De positieve kracht van yang bij verlies zit niet in het verwerken ervan maar in het zoeken van gezonde afleiding en in ‘doen wat moet worden gedaan’. Vanuit je yang-kwaliteit doe je wat je kunt doen om ondanks de mogelijke crisis toch in het leven actief blijven en om jezelf te helpen ‘hier goed doorheen te komen’, te zorgen dat de boel blijft draaien, dat er brood op de plank komt, de rekeningen betaald worden, de kinderen aandacht krijgen en dat je niet te diep in de put zakt.
Je denkt dus na over de situatie, je praat met anderen, je zoekt hulp en ondersteuning, je wilt begrijpen hoe het kwam, je verdooft of verdrukt je gevoel zo nodig en je probeert er het beste van te maken.
Bij verliesverwerking is de yang-kwaliteit soms ook nodig om jezelf of de ander liefdevol een ‘schop onder de kont’ geven zodat je niet blijft hangen in boosheid, slachtoffergevoelens of een depressie. Zodat je niet almaar blijft zeggen hoe moeilijk en onmogelijk het allemaal is of moedeloos en hulpeloos in bed blijft liggen. Die neiging heeft vrijwel iedereen weleens na een intense verlieservaring en daar is niets mis mee, dat hoort erbij. De yang-kracht is nodig om te zorgen dat je daar niet in blijft hangen.
De negatieve kracht van yang bij verlies
Wanneer de yang-kwaliteit dominant aanwezig is en blijft, kan het juist negatief werken. Het kan leiden tot oppervlakkigheid, onderdrukking van gevoelens en een oordelende, bepalende levenshouding. Er is vrijwel geen ruimte voor echte verwerking waardoor het probleem onderhuids – en dus onbewust – probleem blijft geven.
Praten over je gevoelens en over wat je is overkomen is een belangrijk onderdeel van de verwerking, maar wanneer je dat blijft doen en je dit niet afwisselt met de gezonde yin-aanwezigheid, dan breng je jouw leven – en dat van je naasten – uiteindelijk in een negatieve spiraal.
In haar negatieve vorm kan de yang-kracht leiden tot verklaringen waarin je onbedoeld met de vinger wijst naar de situatie en/of naar de ander. De kans is dan groot dat jouw energie naar de ander gaat of naar de situatie die de ellende veroorzaakte en dat brengt geen heling, soms zelfs integendeel. Het voedt gevoelens van machteloosheid en slachtofferschap en daarmee voedt je onbedoeld boosheid, machteloosheid en strijd. Die delen van jou die eigenlijk liefde, troost, geruststelling en heling en verbinding verlangen blijven dan eenzaam en buiten beeld en wanneer dat gebeurt is de kans groot dat ze onderhuids gaan en dus ongemerkt je lichaam of leven verzieken.
Ervaar je regelmatig boosheid, verzet, projectie of ben je geneigd om te vechten voor of tegen iets wat nu moeilijk is, dan zit je in de yang-pool. Daar is dus niks mis mee, tenzij je erin blijft hangen of het te overheersend is. Je merkt zelf dat je hier niet echt mee opschiet en dan is het belangrijk dat je de beweging naar de yin-kwaliteit gaat maken. Die zal je verder helpen.
Wat is yin?
Yin is het archetype van het vrouwelijke. Het is naar binnen gericht en staat voor voelen, verbinding, intuïtie en woordeloos verstaan. Het is verbonden met je rechterhersenhelft, die bekendstaat als je intuïtieve, voelende, creatieve kant. Overgave en aanvaarding zijn twee belangrijke kwaliteiten van yin, evenals het vermogen om aanwezig te zijn met wat er is, liefdevol, zonder oordeel en geduldig.
De positieve kracht van yin bij verlies
In haar meest positieve vorm is yin het anker in de storm, rustig en bezonnen. Vanuit die kwaliteit ben je in staat om jezelf of een ander met volle aandacht nabij te zijn. Er is dan vanzelf warmte, nabijheid en verbinding voelbaar. Je bent niet uit op iets helen of bereiken en juist daarom voelt het zo helend en troostend.
De rust en nabijheid creëren het gevoel van een veilige – niet oordelende – bedding. Daardoor openen en ontspannen lichaam en geest zich waardoor het leven vrijer zal stromen. Als het leven vrijer stroomt, stromen vanzelf ook je zelfhelende vermogen, je oplossende vermogen en je creatieve bron. Je weet dat je weet. Je vertrouwen groeit. Het leven wordt aangenamer, ondanks je zorgen, verdriet, pijn of ongemak.
Potentieel gevaar van overheersende yin
De yin-kwaliteit wordt negatief wanneer je lethargisch wordt, niet meer in beweging komt, niets meer onderneemt of alleen maar met je gevoelens bezig bent. Gevoelens gaan met je op de loop en je mist het relativeringsvermogen, de discipline en rationele kracht (yang-kracht) die je structuur en richting geeft en die je uit de put trekt.
Hoe kun je dit oplossen?
Soms is het helemaal oké en gewoon een onderdeel van rouw wanneer je verdrietig bent, lood in je schoenen voelt en het liefst in je hol blijft. Wanneer je echter langdurig depressief of passief geworden bent in reactie op de situatie, of wanneer je blijft hangen in almaar herhalende gedachten of beelden, dan is het belangrijk dat je in beweging komt, letterlijk en figuurlijk. Je hebt dan de yang-kracht nodig en soms betekent dit dat je hulp nodig hebt van een ander, want vanuit overheersende yin kun je vastraken in je verwerkingsproces en het ligt nu eenmaal niet in de aard van de yin om actie te ondernemen. Soms heb je een ander nodig die even de stok achter je deur wil zijn, die je verleidt om mee te gaan naar buiten, dingen te ondernemen, iemand die afleiding brengt of je helpt om de nodige taken te doen.
Fragment uit: Tao van verlies
De Tao van verlies
'De Tao van verlies' van Conny Coppen is een liefdevolle, troostrijke en praktische gids voor het omgaan met verlies en rouw.
Lees verder over yin en yang:
- Burn-out: verstoorde energiebalans tussen yin en yang gezien vanuit de Chinese Geneeskunde
- Ben je vaak moe? Hoe yin-energie hierbij helend kan werken
- Balans vinden tussen mannelijke (yang) en vrouwelijke (yin) energie bij burn-out
Conny Coppen (1960) is moeder van drie kinderen en sinds 1981 natuurgeneeskundig therapeut. Zij is verder geschoold in massage, acupunctuur, healing en traint therapeuten om naast de nodige technische kennis en technieken ook de vrouwelijke pool in hun werk te integreren.
