Crises zijn van alle tijden, maar hoe gaan we om met degene die we nu ervaren? Als je naar de geschiedenis kijkt, zijn we niet de eersten die kampen met overweldigende crises. Daarom kijkt redacteur Anouschka van Wettum naar oude wijsheid voor nieuwe tijden op zoek naar verzachting voor de ziel vandaag. De inspiratiebron van vandaag is Hafiz: Verzen uit het boek van de ziel, een spirituele dichtbundel uit de 14e eeuw.
Op de redactie spraken we over de huidige tijd waarin zoveel aan de hand is. Wat hebben we nu het meest nodig? Aan de ene kant zoeken we voor de langere termijn naar antwoorden, actie, en oplossingen voor alles wat er om ons heen gebeurt. Alleen zo kunnen we samen aan een mooie toekomst bouwen. Aan de andere kant hebben we op dit moment vanbinnen meer nodig: troost, begrip, en stilte. Want alles wat vandaag gebeurt en morgen kan gebeuren, valt op schouders die gisteren nog dragen.
Welke oude wijsheid kunnen we vandaag de dag het hardst gebruiken? Ik moet denken aan een turbulente tijd in mijn persoonlijke leven toen ik door de straten van Parijs rondzwierf, op zoek naar een thuis. Bij een boekhandel aan de Seine begon het te dagen. Boeken doen dat, vol verhalen, inzichten, reizen, en het intieme gevoel tussen de woorden van de schrijver en de ogen van jou, de lezer. En plotseling las ik op de trap een citaat van de soefidichter Hafiz: “I wish I could show you when you are lonely or in darkness the astonishing light of your own being.”
Tot dat moment had ik nog nooit van Hafiz gehoord, maar de woorden bleven echoën wanneer ik ze het hardst nodig had. Wat als het thuis dat je zo kunt zoeken, eigenlijk in jezelf ligt?
Het verblindende licht van je Hogere Zelf zien
Wanneer alles om je heen duister is, is het moeilijk om het licht te zien dat in je is. Weet een kaars in een donkere kamer hoe verwarmend en verlichtend hij is voor wie in de kamer aanwezig is? Soms ben je zelf waar je het hardst naar op zoek bent.
Nu, jaren na mijn zoektocht in Parijs, ervaar ik opnieuw turbulente tijden en met mij iedereen die ik spreek. Een niet-aflatende stroom aan informatie over dreigingen, crises, en problemen zodra je even je telefoon checkt hoe laat het is. Ik wil weer “the astonishing light of your own being” voelen. Dat we ons realiseren dat we niet alleen licht zijn voor onszelf, maar ook voor de mensen om ons heen. Zoals die kaars in de donkere kamer.
Behoefte aan verbinding en verlangen naar samenzijn
Om gelukkig te zijn hebben we verbinding nodig, het gevoel dat we samen staan. Maar op de een of andere manier lijkt het steeds lastiger te worden om elkaar te begrijpen. Er ontstaan scheurtjes in wat zo vanzelfsprekend leek. Veel gevoelige mensen ervaren heimwee en verlangen, omdat we vanbinnen zo duidelijk voelen dat alles één is. Waarom spreekt zoveel ruzie, haat en miscommunicatie dat zo tegen?
Hafiz zou dat de ‘afwezigheid van de Geliefde’ noemen, want dat is de diepste heimwee, het diepste verlangen. Alleen bij de Geliefde kun je thuiskomen. Mystieke dichters spreken over God, de Geliefde, zoals wij tegenwoordig meer over het universum, het Al en je Hogere Zelf spreken. Als je dat voor jezelf vertaalt en je overgeeft aan deze andere manier van kijken en spreken, zie je ineens dat het klopt. Wanneer je de connectie met je Hogere Zelf bent verloren, kun je de verbinding met anderen ook minder goed voelen. Je hebt heimwee omdat thuis niet alleen om een fysieke plek gaat. Het gaat ook, en misschien juist, over jouw plek in deze wereld. Over waarom je hier eigenlijk bent, jouw bedoeling. Echt samenzijn begint bij het vertrouwen dat je op de goede plek bent en dat je gewenst bent. Dat vind je allereerst in je Hogere Zelf, bij de Geliefde.
Alles is één: terugkeren naar huis
De verbinding met je Hogere Zelf kun je makkelijk verliezen in een wereld die ervan profiteert als jij zoveel mogelijk afgeleid raakt. En wanneer je afgeleid bent, merk je de scheurtjes niet op die ervoor zorgen dat we zo uit elkaar drijven. Aanwezigheid doet scheurtjes helen en zorgt ervoor dat we bij elkaar in de buurt blijven dobberen. Daarom hebben we woorden nodig zonder waardeoordeel die ons helpen bewust te worden van ons innerlijke licht, van wie we echt zijn zonder alle afleiding.
Daar draait spiritualiteit om, om die verbinding met jezelf en daarmee met de wereld te herstellen. Het begint bij de realisatie dat alles één is en dat liefde angst overwint. Daarin vinden we heling en een thuis, een gemeenschap om samen te zijn. Niet omdat we allemaal hetzelfde zijn, maar omdat we allemaal samen op deze aarde leven. Misschien moeten we terug naar de oude wijsheid van vóór het snelle internet, fake news, en alle zaken die tegenwoordig de mensen ’s nachts wakker houden. Misschien wisten zij een snellere weg naar verbinding omdat technologie hen nog niet zo afleidde.
Oude woorden voor nieuwe tijden
Daarom vandaag een gedicht uit de 14e eeuw van iemand uit een hele andere tijd, van een hele andere plek, met een hele andere opvoeding en een hele andere blik. Iemand wiens woorden talloze malen zijn herhaald en vertaald. En vandaag in het Nederlands voor jou. Een gedicht van Hafiz om je ziel te herinneren waarom je hier op aarde bent, en waar je thuis kunt komen.
HIER EN NU
Kijk waar je bent.
God koos de plek uit,
speciaal voor jou.
Waar je ogen blikken,
je handen bewegen,
je hart klopt,
in de hemel en op aarde,
daar boog de Geliefde,
speciaal voor jou.
Daar boog de Geliefde,
wetende dat jij zou komen.
Je bent een pelgrim,
een reiziger in deze wereld.
Ik kan je een geheim vertellen
ik weet wat je werkelijk waard bent.
Maar als je jezelf niet accepteert
en verward bent over de ander,
sta je niet open voor de liefde
en de onmetelijke vrijheid
die ook jouw deel is.
Laat het toch rusten, Hafiz,
die zware eisen die dit pad verlangt van de reiziger.
Vanavond ben je te dronken
om de wereld de wonderlijke waarheid te weerhouden.
Och, ik snap het zo goed
en – ruimhartig als ik ben –
nam ik een luisterrijke lok
van het haar van de Geliefde
en weefde hieruit
dit gedicht.
Uit: Hafiz. Verzen uit het boek van de ziel vertaald en samengesteld door Wali van der Zwan
Met deze woorden wens ik je hoop, erkenning en troost toe, net zoals ik ze zelf heb ervaren.
Een laatste kleine notitie: in het stuk hierboven noem ik Hafiz een soefidichter, maar dat is maar deels waar. Hij zette zich juist af tegen mensen die regels belangrijker vonden dan het hart. Vertaler en samensteller Wali van der Zwan legt het duidelijk uit, hij noemt hem: “iemand die elke conventie schuwt en de consequenties aanvaardt van het volgen van de eigen unieke weg van het hart.” Daarmee is hij een geweldige inspiratiebron, juist vandaag.
Boekentip van de redactie: Hafiz
Wil jij na het lezen van dit artikel meer gedichten van Hafiz lezen voor troost, erkenning en hoop? Deze nieuwe uitgave van Hafiz is een prachtige bundel om er steeds weer bij te pakken, rustig te lezen. Inclusief voorwoord om meer te begrijpen van deze bijzondere dichter.
Bestel jouw exemplaar met gratis verzending bij Boekenwereld.com
1 reactie
Ik voel me op deze aarde niet thuis, vanaf ik kan denken