Voel jij je vaak ondergewaardeerd en leeggezogen? Misschien zit je in een codependente relatie!
Door Daniëlla van de Zande
Jezelf opofferen om de ander maar gelukkig te maken… Herken je dit? Dan zit je mogelijk in een codependente relatie met je partner, kind of bijvoorbeeld moeder. “Het begint allemaal met het erkennen van het gedrag dat slechts voortvloeit uit een diepe, oude pijn die hunkert naar heling,” zegt holistisch therapeut Daniëlla van de Zande. Ze laat in dit artikel zien hoe je codependentie herkent en jezelf ervan kunt helen.
Het gaat niet alleen over jezelf op de tweede plaats zetten – het gaat véél dieper dan dat. Het is een reactie op een hechtingstrauma.
Jezelf wegcijferen en pleasen
Zet jij je eigen behoeften opzij om de ander te behagen? Ben je daarnaast gevoelig voor andermans emoties? Stel je bovendien alles in het werk om tegemoet te komen aan de wensen van je partner? Ben je een kei in jezelf wegcijferen en tegelijkertijd continu aan het pleasen?
Trek je vervolgens altijd ‘foute’ mannen of vrouwen aan? Wring jij je in allerlei bochten om je werkgever tevreden te stellen? En voelt rekening houden met de ander als vanzelfsprekend? Voel jij je ten slotte vaak leeggezogen?
Is het herkenbaar wat hierboven geschreven staat? Dan kan het zijn dat je te maken hebt met codependentie.
Een reactie op een hechtingstrauma
Codependentie betekent letterlijk ‘medeafhankelijk’. Het wil zeggen dat jij jouw geluk laat afhangen van de mate waarin de ander gelukkig is met jou. Hierdoor ervaar je een enorme verantwoordelijkheid en is alles erop gericht dat hij/zij zich gelukkig voelt.
Het gaat niet alleen over jezelf op de tweede plaats zetten – het gaat véél dieper dan dat. Het is een reactie op een hechtingstrauma. Als bij de geboorte of in je vroege kindertijd geen of onvoldoende binding heeft plaatsgevonden, is er sprake van hechtingsproblematiek. Als gevolg hiervan kun je je leven lang op zoek blijven naar die verbinding. Je kunt jezelf volledig verliezen binnen een relatie.
Dit gedrag is bijvoorbeeld heel herkenbaar en veel voorkomend binnen de relatie met een verslaafde partner, broer, zus, vader, moeder of kind. Jouw hele leven en gedrag kunnen volledig gericht zijn op de verslaafde. Alles draait om de verslaving; je komt niet aan jezelf toe. Je stelt alles in het werk om de ander te behagen en daarnaast de harmonie te bewaren. Je bent je totaal niet bewust van het feit dat je hiermee juist de verslaving in stand houdt.
Hoe ontstaat codependentie?
- Parentificatie: je verantwoordelijk voelen voor taken en/of emoties van je ouders
- Ouder/kind/partner met een drugs-, alcohol- en/of gokverslaving
- Gewelddadige partner
- Hechtingsproblematiek
- Narcisme
- Mishandeling
- Eetstoornis van een kind
- Zorg voor een gehandicapt kind
- Depressieve ouder(s)
- Emotioneel afwezige ouders/verzorgers
- Autoritaire opvoeding
- Emotionele verwaarlozing
- Vroegkinderlijk misbruik
Herken jij jezelf in deze signalen?
Wanneer je verslavingsgevoelig bent, loop je meer risico om te maken te krijgen met codependentie. Dat heeft alles te maken met onderliggende trauma’s zoals misbruik, een instabiele of onveilige thuisbasis en mishandeling. Het kan pijnlijk voelen om te erkennen dat je codependent gedrag vertoont. Het voelt als een verslaving die je liever niet onder ogen wil komen. Want het voelt veilig voor jou om te geloven dat je controle hebt over gevoelens en relaties. Dat biedt je houvast. Wat als je dit gedrag dient op te geven? Wat blijft er dan van jou over? Wat moet je vervolgens aan met de leegte die ontstaat?
Onderstaande checklist helpt je ontdekken of er bij jou sprake is van codependentie. Wees mild voor jezelf. Ga voorbij de schaamte en schuld, want de waarheid zal je uiteindelijk bevrijden. Het begint allemaal met het erkennen van het gedrag dat slechts voortvloeit uit een diepe, oude pijn die hunkert naar heling.
Checklist:
- Mijn gevoelens bagatelliseer ik vaak.
- Ik ben zeer toegewijd aan de ander.
- Complimenten vind ik lastig om te ontvangen.
- Het kan altijd beter.
- Ik ben bang voor afwijzing.
- Ik ben extreem loyaal aan anderen.
- Mijn mening is niet zo belangrijk.
- De ander heeft meer hulp nodig dan ik.
- Graag geef ik ongevraagd advies.
- Seks en intimiteit gebruik ik om me gewaardeerd te voelen.
- Ik vind het lastig om beslissingen te nemen.
Signalen die duiden op codependentie:
- Je leeg voelen
- Schuldgevoel
- Fysiek opgebrand zijn
- Negatief zelfbeeld hebben
- Overspannen zijn
- Woede ervaren
- Overprikkeld zijn
- Je overvraagd voelen
- Je ondergewaardeerd voelen
Verlatings- en bindingsangst
Aanvankelijk lijkt het alsof je alles doet vanuit liefde, maar in werkelijkheid gaat het over een gebrek aan liefde. Daarnaast ontbreekt het je aan zelfliefde. Het kan een zodanig verstikkende uitwerking hebben op de relatie met je partner, moeder, kind, broer of zus waardoor juist datgene waar je zo bang voor bent, gebeurt: de ander verlaat je.
Verlatingsangst laat je zwoegen in een relatie. Dat wil zeggen dat je alles inzet om de relatie maar te laten slagen. Alles om te voorkomen dat je partner je verlaat. Vaak gaan verlatings- en bindingsangst samen. Dan ben je gevoeliger voor codependentie. Je hebt geleerd je vast te klampen aan een relatie, zelfs als het geen harmonieuze en gezonde relatie is.
En dan is er ook nog bindingsangst. Wanneer je altijd valt voor een ‘foute’ man of vrouw of een onbereikbare partner, biedt dat jou juist een mate van veiligheid. Je weet van tevoren namelijk al dat hij/zij nooit volledig voor jou kiest. Zo confronterend als dat aan de ene kant voelt, zo veilig voelt het aan de andere kant. Psychotherapeut Robin Norwood noemt dit ‘relatieverslaving’. In haar boeken zoals ‘Als hij maar gelukkig is’ beschrijft ze wat relatieverslaving is en hoe herstel mogelijk is. Het komt erop neer dat je juist verlangt naar een innige verbinding.
De eerste 5 stappen op weg naar heling
- Stop de weerstand
Stop het niet langer weg en schaam je niet als je ontdekt dat jij in een codependente relatie zit. - Wees bereid tot verandering
Overtuig jezelf ervan dat je geen genoegen hoeft te nemen met minder en jij degene bent die de gewenste veranderingen kunt doorvoeren in jouw leven. - Richt je op jezelf
Durf je eigen behoeftes en verlangens uit te spreken, tenzij je nog niet precies weet wat je wil. Richt je dan eerst op zelfonderzoek. Doe dit alles met geduld, compassie, liefde en aandacht. Behandel jezelf net zoals jij je beste vriend(in) behandelt. - Durf te voelen
Gevoelens vertellen je altijd precies waar het knelt, wringt en schuurt. Dat wil zeggen dat oude pijn gehoord, gezien en gevoeld wil worden. Codependentie laat je zien waar de werkelijke pijn over gaat en is daarom een signaal dat er behoefte is aan heling. - Neem verantwoordelijkheid
Wees mild naar jezelf en word je ervan bewust dat de ander slechts continu het trauma uit je verleden aanraakt. Weet dat jij de enige bent die patronen kan doorbreken. Alleen jij bent verantwoordelijk voor jouw eigen levensgeluk
Wil je werken aan gezonde relatiepatronen? Daniëlla van de Zande biedt in haar holistische centrum een breed scala aan mogelijkheden.
Ruimte om te helen
Matt Licata laat je zien hoe je voor jezelf een toevluchtsoord kunt zijn; waar je ruimte mag innemen, waar je 'nee' mag zeggen en waar je je eigen behoeftes voorop mag stellen. Zodat je kunt herstellen van heftige ervaringen en een veilig thuis vindt voor alles waar je mee worstelt.
Lees ook deze artikelen:
Bindingsangst en verlatingsangst gezien vanuit de Chinese Geneeskunde
Voel jij je eenzaam in je relatie? Hoe komt dat en wat kun je eraan doen?
Kun jij goed ontvangen? Het zegt veel over je relatie (en je kindertijd)!
Als Medium en Holistic Healer maar vooral als Gids op jouw Zielspad schrijf ik bezield en bevlogen over diep transformerend zielswerk en over het pad van heling dat ik zelf ben gegaan. Je vind ons op Dé Plek van Aandacht en Bezinning in Spanje waar wij offgrid leven en wij jou met open hart en armen ontvangen voor een levensveranderende Inspiratieweek. Bekijk ook onze online events, reading & healing voor mens en dier en voel je welkom voor een sjamanistisch consult www.masiamalagana.com
