Bewustzijn

Het verschil tussen ‘gewone’ en traumatische dissociatie

Door Ivonne Meeuwsen
Het verschil tussen ‘gewone’ en traumatische dissociatie

Tot op zekere hoogte is iedereen bekend met dissociatie. Je kent vast wel de ervaring dat je naar huis rijdt in je auto en ineens ben je al bijna thuis. Eigenlijk heb je niet op de weg zitten letten en ben je op routine, op de automatische piloot naar huis gereden. Alsof je een stukje hebt overgeslagen. Dat is dissociatie. We doen het ook als we dagdromen of als we in gesprek zijn en ineens aan de bloemkool denken. Of je gaat op vakantie en halverwege Frankrijk vraag je je af: ‘Heb ik het gas wel uitgezet?’ Dan was je gedissocieerd toen je het gas uitdraaide. Voor de meeste mensen levert dit geen noemenswaardige problemen op. Het wordt anders als je seksueel misbruikt bent.

Het ontstaan van traumatische dissociatie

Wat bij seksueel misbruik vaak gebeurt is dat het kind, in een poging om zichzelf leed te besparen, zorgt dat hij of zij er niet helemaal bij is als het gebeurt. Sommigen omschrijven dit als zich heel klein maken en zich helemaal in zichzelf terugtrekken tot daar waar de misbruiker er niet bij kan. Anderen voelen het meer alsof ze uit hun lichaam stappen en van een afstandje kijken naar wat er gebeurt. Al mijn herinneringen aan het seksueel misbruik zie ik voor me als een film: alsof ik er van een afstandje naar kijk. Doordat je er niet helemaal bij bent, ervaar je de bedreigende situatie minder scherp.

Dissociatie is goed!

Mensen denken vaak dat dissociatie een ziekte is, of een probleem, maar in feite is dissociatie een heel handig fenomeen. Je kunt als je iets ergs meemaakt soms beter handelen als je er met wat meer afstand naar kijkt. Voor een kind is de dissociatie niet echt een bewuste keuze, maar een overlevingsmechanisme dat door de bedreigende en pijnlijke omstandigheden wordt geactiveerd. Maar net dat automatische ervan, leidt soms tot grote problemen in de volwassenheid.

Triggers en dissociatie

Wat gebeurt er als een volwassene een dissociatieve stoornis heeft? In feite gebeurt er niets anders dan wanneer je ‘gewoon’ dissocieert en op de automatische piloot naar huis rijdt. Het grote verschil is dat de oorzaak van de dissociatie ingewikkelder ligt. Het kind heeft allerlei omstandigheden meegemaakt die gevaarlijk waren, waarin het misbruik plaatsvond. Een kind begrijpt vaak niet goed wat er aan de hand is en in een poging om overeind te blijven in dat soort bedreigende toestanden wordt het kind heel bedreven in het zoeken naar signalen die aan het misbruik vooraf gaan. Die signalen voorziet het kind van het label ‘Gevaarlijk’ en uit voorzorg treed het dissociatieve mechanisme in werking. Vanaf dat moment is wat het kind als een signaal ziet een trigger.

Wanneer triggers afgaan bij volwassenen

De dingen die het kind als gevaarlijk is gaan beleven worden meegenomen de volwassenheid in. Die dingen worden dan triggers voor de dissociatie. Een trigger hoeft objectief gezien helemaal niets met het misbruik van doen te hebben gehad. Als het misbruik bijvoorbeeld twee keer achter elkaar gebeurd is toen het kind spruitjes had gegeten dan kan het kind die link leggen. Eenmaal gelinkt roept de geur van spruitjes dan spanning op en volgens de logica van het kind betekent dat: Uitstappen! Dissociëren. Die reactie is automatisch en zet zich dan ook door in de volwassenheid. Vaak weet de volwassene overigens helemaal niet meer, waarom hij of zij zo gespannen wordt van de geur van spruitjes.

Problemen door dissociatie

Als je seksueel misbruik hebt meegemaakt, is het dus mogelijk dat je heel veel triggers hebt. Als je daarnaast nog eens heel goed bent in dissocieren (omdat je het op zo’n jonge leeftijd hebt geleerd), dan kun je wel eens in grote problemen komen. Immers, als je dissocieert ben je er niet helemaal bij. Als je er heel goed in bent, dan ben je het (bijna) helemaal niet meer bij. Je dissocieert op een trigger die je als kind hebt geinstalleerd en die mogelijk wel, maar soms ook niet direct terug te leiden is op het seksueel misbruik. Vervolgens wordt je drie uur (of soms dagen) later wakker en hebt geen enkele herinnering van wat er in de tussentijd gebeurd is. Intussen heb je wel van alles gedaan, zelfs al weet je er het fijne niet van.

Maar het kan nog erger: DIS

Omdat je persoonlijkheid als kind nog niet helemaal ontwikkeld is, kan het zijn dat de restjes bewustzijn, die als het ware achterblijven in het lichaam, een eigen bewustzijn/karakter ontwikkelen. Als dat gebeurt noemen ze dat een dissociatieve identiteits stoornis of DIS. Wanneer het misbruik op hele jonge leeftijd (<5) begint is het ontwikkelen van een DIS waarschijnlijker dan wanneer je al wat ouder bent. Een klein kind heeft nog niet zo’n stevige ‘ik’ en ontwikkelt in zo’n geval ikken. En als je misbruikt wordt dan reageren al die ikken op een andere manier. Sommige ikken dragen de pijn, anderen dragen de woede, weer anderen zijn sterke beschermers, sommigen willen dood, anderen willen de misbruiker vermoorden. Alle menselijke emoties en verlangens krijgen een soort eigen ik. Je kunt je voorstellen dat het leven met een DIS soms heel ingewikkeld kan zijn.

De risico’s van dissociatie en DIS

De risico’s van dissociatie zijn relatief eenvoudig: doordat je er niet helemaal bij bent loop je het risico dat er dingen misgaan. Je let niet op in gesprekken met anderen en krijgt bevreemdde blikken. Meestal kan een ander je dan bij de les halen en vraag je gewoon: ‘Wat heb ik gemist?’ Maar een volledig ontwikkelde DIS is ingewikkelder. De personen die samen in één lichaam wonen zijn vaak erg divers en een aantal daarvan zijn ook nog eens zelf-destructief of agressief. Als je erg veel getriggerd wordt ben je dan een gevaar voor jezelf of je omgeving.

Helen van DIS

Er zijn bij mijn weten twee manieren om een DIS aan te pakken. De ene is om alle persoonlijkheden te integreren, zodat er één persoonlijkheid wordt gesmeed. Dat is een heel proces maar zeker de moeite waard gezien de risico’s die kleven aan een onbehandelde DIS. De andere manier is om in gesprek te komen met alle individuele persoonlijkheden en tot werkafspraken te komen met hen allemaal.

Een voorbeeld van zo’n afspraak is dan dat je het lichaam niet in gevaar mag brengen. Of dat je zo snel mogelijk naar huis gaat. Beide manieren helpen om een min of meer normaal leven te leiden. Van mensen de ‘geïntegreerd’ zijn begrijp ik dat ze soms de veelheid van persoonlijkheden missen, maar ook dat ze alle talenten van de diverse persoonlijkheden kunnen inzetten, waardoor het doorgaans heel veelzijdige mensen zijn. Van mensen die gekozen hebben voor werkafspraken begrijp ik dat ze regelmatig die werkafspraken moeten herzien, maar dat ze daar wel een weg in hebben gevonden.

Heb jij een Dissociatieve Identiteits Stoornis?

Vraag je je na dit verhaal af of je DIS hebt, hier is een korte checklist van symptomen. Een van de belangrijkste kenmerken is het kwijt raken van tijd. Als dat je regelmatig overkomt en je hebt nog andere symptomen van de lijst, dan zou ik zeker eens officieel laten onderzoeken of je DIS hebt. Er zijn goede manieren om te leren omgaan met DIS, niet alleen in het reguliere medische circuit, maar zeker ook in de alternatieve sector. Mocht je DIS hebben, onderzoek dan vooral de mogelijkheden van alle verschillende therapieën om die methode te vinden die bij jou past.

  • Geheugenverlies: je bent stukken verleden kwijt en kan je soms dingen die net gebeurd zijn niet herinneren
  • Depersonalisatie: het gevoel dat je vanaf een afstand naar jezelf kijkt (of diep in jezelf weggedoken zit
  • Het gevoel hebben dat dingen niet ‘echt’ gebeuren
  • Je omgeving niet meer herkennen
  • Soms hoor je de stemmen van je andere persoonlijkheden
  • Identiteitswisselingen, waardoor je alleen de dingen herinnert die dat deel van je persoon heeft meegemaakt

Soms kun je ook merken dat er iets mis is aan de reacties van anderen. Als je tijd kwijt bent geraakt en mensen die je niet denkt te kennen groeten je ineens alsof ze je goed kennen bijvoorbeeld.

Voordelen van DIS?

Een ongeheelde DIS is knap lastig, maar toch heeft het ook voordelen. Van mensen die DIS (gehad) hebben hoor ik onder andere de volgende voordelen:

  • Je bent heel veelzijdig
  • Je bent nooit alleen (sommige mensen die geheel zijn van DIS geven aan hun alters te missen)
  • Jij kunt goed acteren/typetjes neerzetten (denk bijvoorbeeld aan Karin Bloemen)
  • Je kunt bij ‘gewone’ moeilijke situaties even ‘uitstappen’ (denk tandarts)
  • Soms kennen je alters andere talen, bij integratie ken jij die dan ook
  • Sommige mensen met DIS zijn super energiek (omdat delen van hen kunnen uitrusten terwijl de andere delen actief zijn)
  • Je hebt een onvoorspelbaar en avontuurlijk leven.

Waarschijnlijk wegen de voordelen niet op tegen bovengenoemde nadelen. Toch is het ook belangrijk om ze te noemen, want als je gaat helen zul je vaak de voordelen op moeten geven. Gelukkig krijg je er veel voor in de plaats.

Complexe PTSS

Complexe PTSS

Pete Walker laat ons in zijn baanbrekende boek zien dat je complexe PTSS ook kunt oplopen als je tijdens je jeugd langdurig afgewezen bent, verwaarloosd werd of verbaal of emotioneel misbruikt werd. Deze uitgebreide, gebruiksvriendelijke zelfhulpgids is een stap op weg naar herstel van jeugdtrauma, vol praktisch toepasbare hulpmiddelen en technieken. De vele voorbeelden van Pete Walker zelf en van anderen zorgen voor (h)erkenning.

Bestel jouw exemplaar voor Bestel nu
Je bestelt bij
Deel dit artikel online
Ivonne Meeuwsen
Ivonne Meeuwsen

Mijn huis is afgebrand. Nu kan ik de maan beter zien.

Reacties
  1. ramses 1 december 2014 - 00:16
    Reply

    Mijn vraag is. Iemand die dis heeft zal toch nooit achterkomen wat die heeft. Het valt toch andere op of niet? Bijv.ik heb vermoeden dat iemand dit heeft. Ik zie in haar allemaal eigenschappen van andere mensen. Haar directe mensen zoals zussen en nichten en häar moeder. En natuurlijk zijn zij haar familie en zal ze op hun lijken. Ik hoop dat je me wat meer kunt informeren. Alvast dank

  2. gothicdragon 10 januari 2015 - 04:33
    Reply

    iemand met dis hoort ook vaak stemmen van de alters in het hoofd , wordt aangesproken door vrienden in verband met vreemd gedrag alleen de persoon zelf kan dat gebeuren zelf niet herinneren iemand met dis vind met grote regelmaat aankopen die hij / zij wel gedaan moet hebben maar de persoon kan zich dit niet herinneren maar ook aantekeningen e.d in diverse handschriften worden vaak door dissers gevonden iemand met dis weet vaak niet dat hij zij dis heeft veruit de meeste mensen kennen dis niet en kunnen zich daarin niet herkennen zodra ze weet hebben van het bestaan van dis herkennen zij zich er wel degelijk in wel weten ze vaak dat er iets is wat niet klopt ze voelen zich niet een als in een persoon ze horen stemmen en zijn tijd kwijt veruit de meeste dissers hebben tevens "geleerd"om hun klachten te maskeren voor de buiten wereld een disser zal niet gauw zeggen tijd kwijt te zijn een disser zal het vaak gooien op vergeten of vergeetachtigheid ook de alters kunnen zich evt voor de buiten wereld wat onopvallender gedragen tijdens werk bijvoorbeeld indien meerdere alters daar verantwoordelijk voor zijn dan zullen zij zich meestal zo gedragen dat collegas niet direct iets vermoeden maar dit geld meestal niet voor alle alters

  3. anoniem 24 mei 2016 - 08:16
    Reply

    Ik ben een meisje van 15 jaar en ik heb de diagnose. Dit is zo goed uitgelegd, ik herken alles en het lijkt me dan ook handig voor de mensen die op zoek zijn naar wat ze hebben. anoniem

  4. Simo 5 juli 2016 - 20:53
    Reply

    Hallo, Ik ben heel erg in de war en wanhopig en vraag me af of ik dissociatie heb of wat anders. Ik heb al ongeveer 10 jaar momenten variërend van een paar seconden tot een paar uur ontkoppeld van de wereld zoals ik het beste kan beschrijven. In die periode lijkt de wereld niet binnen te komen en lijk ik alles op de automatische piloot uit te voeren. Dat was wel eng en vreemd maar omdat het nooit langer als een paar uur duurde kon ik er mee leven. Sinds enkele maanden ben ik zo erg weg dat 24/7 ontkoppeld ben van alles en iedereen. Ik lijk de wereld om heen niet binnen te krijgen. Ook als mensen tegen me praten komt het meeste van de tijd niks binnen. Het ergste voor mij is dat ik ook de hele tijd weg ben en momenten soort van bewustzijn kwijt raak zonder om te vallen. Dat gaat de hele dag door als een knipperlicht.dat maakt me zo gek dat ik het leven niet meer kan dragen omdat ik hier door niks meer bewust kan doen. Ik ben hier zo erg wanhopig door dat ik denk aan niet meer te willen leven. ik vraag me af of dit dissociatie is of iets anders?

    1. linda brouwer 2 juni 2018 - 13:37
      Reply

      hallo simo, ik herken me helemaal in jou verhaal. weet jij inmiddels al wat je hebt?

    2. Esther 24 juni 2020 - 15:45
      Reply

      Hoi Simo hoe gaat het nu? Ik heb dit ook alsof je in een continue blackout leeft. Ik kan alleen nog maar gesprekken voeren met een paar mensen, bij wie ik een goede energie heb en die weinig praten. Door met mijn ogen te luisteren kom ik nog soms wel terug in de wereld. Maar bij het gros van de mensen kan ik niets opnemen luisteren. Het heeft met onze cultuur te maken, die heel sterk individualistisch is, waardoor er iets is wat we missen. Er bestaat een superkracht die iedereen gelukkig kan maken, alleen we kunnen er niet bij komen. We zijn er van afgesneden. Dat maakt dat deze stoornissen een vrije broedplaats hebben. Als je droomt, ben je onbegrensd, dat werkt vaak heel bevrijdend tot het moment dat je weer wakker wordt. Ik weet niet of je nog op dit forum zit.

  5. Elona Quaak 19 augustus 2017 - 07:06
    Reply

    Tsjee wat erg voor je.....ik herken dit alleen maar soms als ik mijn geest niet meer tot rust krijg, of te veel negatieve stress te verwerken krijg! Bijvoorbeeld door het lastige vallen van de man waar ik logeer. Of als mijn langdurige vechtscheiding weer geactiveerd wordt. Of als ik veel verdriet ervaar door een aantal kinderen die mij niet meer willen zien en mij daardoor enorm kwetsen. Op de goede momenten, leer ik, doe een module uit een opleiding. En werk ik aan onderzoek op de echtscheiding of gewoon mijn administratie. Op slechte momenten is het puur het ervaren van de paniekstand terwijl ik in eerste instantie helemaal geen paniek ervaar. Het is volgens mij het doorbranden van de motor of het niet kunnen neerzetten van grenzen. Ook de weinig beschikbare steun kan mij parten spelen. Toch word ik steeds assertiever maar van binnen ervaar ik vaak het gebroken hart. Het lijkt mij vreselijk....en hoop dat je goede moderne hulp hebt...gericht op heling en niet op onderdrukking. Ken je de nieuwste boeken al op dit gebied... Verder wil dan bij mij een periode van absolute rust helpen.....eerst ergens naar toe waar het gezellig is en ik voeten op de grond krijg. Dan echt rust nemen en mij terug trekken.

  6. Natje 13 januari 2018 - 14:59
    Reply

    Ik ben niet helemaal zeker of ik DIS heb omdat het niet helemaal gaat volgens bovenstaande beschrijving. Onlangs heb ik drie bijna zeg maar spirituele ervaringen gehad. Zo kwam ik grote moeder tegen en bij een ander had ik alle slechte energie, leken wel demonen uit mij gedreven. Mijn kamer stond vol en toen ik van terras binnenstapte, viel ik bijna om van de neerslachtige en sombere druk in de kamer. Later stond er enkele uren een ijzige jongen naast mijn bed die me met groene ogen kil aanstaarde. Ik zou bang geworden zijn maar toen ik mezelf voelde, voelde ik de zon in mijn hart. Grote moeder is anders. Als zij komt, ze zei me dat ze me wel kwam opeisen wanneer nodig was dan ben ik helemaal weg en heb ik geen controle maar ik herinner me wel vaag alles. Of ik diep in mezelf zit. Dan wilt ze even mijn lichaam lenen. Het klinkt wel als DIS denk ik. Ik heb al dissociatie van kleutertijd. Ik herinner me nog vaag omdat het grote impact had. De juf keek me soms aan alsof ik een insect was. Dan werd ik enorm misselijk omdat ik me zo voelen ging en kon ik niets meer. Soms vroeg ze iets en kon ik niet antwoorden omdat ik het niet hoorde. Ik haatte die kindertijd, het was angstig. Toen stond er naast mijn bed een vrouw. Ik zei tegen moeder steeds dat zij mijn echte moeder niet was omdat zij naast mijn bed stond en erg lief was. Nu komt alles behoorlijk boven. Ik studeer opnieuw, psychologie en orthopedagogie dus. Ik ontdek elke dag meer. Ik besef dat ik een serieus probleem heb. Toch ben ik een vechter. Enkel kan ik niet intiem zijn. Wanneer dat zo is dan gebeurd er altijd iets. Een nieuwe vriend was onlangs verbijsterd weggelopen omdat ik telkens anders aanvoelde en was. Ik zie veel dingen rondom me bij intimiteit. Soms stapt er iemand in mij, neemt me over. Ik voel de kracht en eigenschappen van diegene. Maar ook eens gebeurd ik opnieuw vier jaar was en ik een epileptische aanval kreeg. Het gekke is dat ik dus normaal functioneren kan omdat ik toch wel erg vecht maar bij intimiteit, grote emotionaliteit, verdwijn ik en los ik op.

  7. Gerdina 2 september 2018 - 22:01
    Reply

    Mijn zoon is 12 jaar oud en seksueel misbruikt als peuter. Daarbij heeft hij een vader die hem nooit heeft begrepen en dingen afdoet door te schreeuwen en schelden. Dubbel op trauma. Drie maanden geleden is mijn vader overleden. Mijn zoon is twee maanden erna ingestort. Zijn opa was zijn rots. Nu zit hij sinds een maand in een complete nachtmerrie. Hij heeft vier persoonlijkheden die allemaal te linken zijn aan het verleden. Daarvan is er 1 heel grensoverschrijdend, 1 heel aggresief en destructief, 1 heel angstig en 1 is een heel klein kindje. Hij heeft nu sinds drie weken medicatie om de wisselingen wat rustiger te maken. Helaas zie ik geen verbetering. Ik zit met mijn handen in mijn haar. Trauma therapie gaat opgestart worden. Als hij daar geen baat bij heeft dan willen ze hem opnemen in een instelling. Nog een trauma want mijn mannetje slaapt nooit ergens anders dan thuis. Hij is ook nog eens autistisch. Voor hem en voor mij was dit nooit een belemmering. Je hoeft ook niet uit logeren. Ik bem ook zeker tegen de opname omdat hij dan naar een instelling gaat voor kinderen met autisme. Maar dan met zware autisme wat hij beslist niet heeft. De dagen zijn zo zwaar. Zeker als hij agressief is. Hij doet zichzelf pijn maar ook de mensen en dingen die hem het dierbaarst zijn. We leven in een hel en ik weet het niet meer. Heeft iemand een tip of wat dan ook. Mijn hart breekt als ik hem zie. Zijn lichaam alles raakt op. Ben zo bang

  8. T. Huisman 11 januari 2019 - 15:34
    Reply

    Er zijn mensen die zich in dat beeld herkennen. Dissociatie en zelfvervreemding. het is alsof je delen uit het verleden mist of bij je weggehouden zijn. Sommigen hebben het over alterpersoonlijkheden Hun persoonlijkheid is opgedeeld in meerdere persoonlijkheden. Iemand die hier in gespecialiseerd is kan iemand hier van af helpen. Heb ook gehoord dat dissociatie bij iedereen kan voorkomen maar ook bij mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt om het maar niet te voelen. Het schijnt heel vreemd te voelen alsof je niet in je zelf zit en alsof de wereld ver van je af is.

  9. Cornelis blanche 23 januari 2019 - 16:18
    Reply

    Ook ik herken mezelf in deze verhalen,, sexueel misbruikt geweest,, van mij laten profiteren, en het zelfs niet inzien,, . Bij mensen komt het over als onverschillig zijn.., dat is niet zo,, . K leefde op automatische piloot..,. Na vele jaren besef ik dat , , onleefbaar is dit, voor mezelf en andere mensen, , mijn familie lijd eronder,,. Ze zijn kwaad.., . Het valt niet op te lossen.., .k heb een herseninfarct gehad en hartinfarct..,, heb euthanasie gevraagd,, wórdt geweigerd.., k zie mezelf niet graag,, om van vergeven nog te zwijgen..., ik schaam me enorm.., . Verberg alles naar de buitenwereld. Het verdriet is onbeschrijfelijk...,,dissociatie, autisme,,zelfhypnose.., wat nog allemaal.., . En jezelf vergeten, zodanig dat je niét weet wie je bent..,, altijd moedig gebleven,, maar dat raakt ook eens op.., met medicatie of alcohol los je de problemen niet op.., .in evenwicht raken is de boodschap..., dat na misbruik..., velen genieten ervan, voeden zich met mijn problemen,, lachen er zelfs mee.., tot ik het opgeef...,. De realiteit is hard.., aanvaarden is nog moeilijker.., k begrijp men lotgenoten.., en begrijp ook andere mensen.., maar hoop doet leven.., dus opgeven of opofferen heeft geen zin.., de pijn moet slijten, de wonden helen.. de littekens blijven voor altijd..., de spijt en de verbittering, de wroeging..,, .

  10. Melanie Francis 19 september 2019 - 00:36
    Reply

    Bij mij is jarenlang mishandeling geweest in huis , maar niet direct naar mij maar ik werd wel gehaald om het toe te zien, momenteel wordt bij mij onderzocht of ik deze stoornis heb. Wat vastgesteld is, is dat ik ADHD heb en die is goed aanwezig, verder dyscalculie en persoonlijkheidsproblemen. De kenmerken / symptomen van DSNAO heb ik allemaal maar ik moet van mijn therapeute proberen in contact te komen met een ander deel of delen van mij, maar hoe doe ik dat ? En zijn er wel meerdere delen, ondanks de vele kenmerken ? Aan de andere kant lees ik verhalen van mensen die het ook niet wisten maar uiteindelijk toch erachter kwamen meerdere delen te hebben. Is dit herkenbaar, of kan iemand mij tips geven hierover ? Groetjes Melanie

  11. DESIGNAR 14 juli 2020 - 22:51
    Reply

    Hey allemaal, Ik heb een vraag. Ik heb sinds kort een.partner met DIS. Vanaf het begin heeft ze me dit verteld en wij hebben.een.enorme goeie communicatie over nu, het verleden... open en eerlijk. Zij heeft black outs en alles wat hier wordt beschreven. Ik heb 3 van de 4 verschillende personen reeds "ontmoet" mezelf voorgesteld en ze aanvaard waardoor ze mij.ook kennen. De 4de is woede en boosheid. Daar heeft zij schrik van dat deze ontpopt. Ze heeft gekozen om in therapie te gaan om meer balans te krijgen in haar dagelijks leven, triggers te kunnen bepalen en eventueel om te zetten. Ze stond op de wachtlijst en plots is er plaats. Ze is daar nu voor 8 maanden . Na een maand mag ze telkens in het weekend naar huis. Ik steun haar en beleef dit ook mee van de zijlijn. Hoe kan.ik dit het best doen? Teveel naar de therapie vragen is volgens mij niet wat ze nodig heeft. Het is al zwaar genoeg voor haar. Maar dapper dat ze het doet. Iemand tips?

    1. Anoniem 22 augustus 2020 - 06:03
      Reply

      Mag ik vragen welke therapie zij volgt?

Reageer op dit artikel

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Boekentip van de redactie
Waarom doe ik zo?
€ 20,00

Waarom doe ik zo?

Robert Jackman

Tem je triggers en begrijp je impulsieve reacties beter met de inzichten die Robert Jackman in ‘Waarom doe ik zo?’ geeft.

€ 20,00

Bekijk aanbieding

Schrijf je in voor de Nieuwsbrief

Ontvang elke week de nieuwste en populairste artikelen, je daghoroscoop, boekentips en nog veel meer! Ruim 80.000 lezers gingen je al voor

Even geduld aub...

Bedankt voor je inschrijving

Het lijkt er op dat je al ingeschreven bent?