Detox volgens Ayurveda: maak jezelf klaar voor de lente en heel voorjaarsmoeheid
Door Paulien Franken
Heb jij last van winterspekjes, een wazig hoofd en het gevoel dat je niet vooruit te branden bent aan het einde van de winter (de voorjaarsmoeheid)? Dan is het tijd om je lichaam een handje te helpen door een ontgifting te doen! Met een detox volgens ayurveda doe je als het ware jouw oude winterjas uit. De zwaarte en traagheid van de winter maakt plaats dan voor het frisse en energieke van de lente. Precies volgens het ritme van de natuur.
Tijd voor de lente-detox volgens ayurveda!
Wat is detoxen?
Ontgiften is iets dat jouw eigen lichaam continu zelf doet. Dit doet het via je lever voor de aanmaak van galstoffen en via je nieren, darmen, huid en longen voor de uitscheiding van afvalstoffen. Dat is maar goed ook, anders zouden wij allemaal al lang niet meer leven. Zo nu en dan is het een goed idee om je lichaam hierbij een handje te helpen. Dat gebeurt in de ayurveda al sinds mensenheugenis in de vorm van detoxen of in goed Nederlands: ontgiften.
Wanneer detoxen
De meest logische periode voor een detox is bij de wisseling van de seizoenen. Vanuit de ayurveda is dat heel mooi uit te leggen; bijvoorbeeld volgens de overgang van winter naar lente. De winter en het vroege voorjaar wordt in ayurveda gekenmerkt door ‘Kapha‘ eigenschappen. Bij Kapha horen de kwaliteiten olieachtig, cool, zwaar, traag, slijmerig en plakkerig. Deze zijn tijdens de winter meer aanwezig in de natuur en ook bij ons als mens, op fysiek, mentaal en emotioneel niveau. Dat is niet zo raar want wij zijn gewoon onderdeel van die natuur!
Op een gegeven moment kan er een overschot aan Kapha-eigenschappen ontstaan. Dit krijgt jouw lichaam uit zichzelf niet meer weg. Winterspekjes, een wazig hoofd en het gevoel niet vooruit te branden te zijn (de voorjaarsmoeheid), zijn allemaal tekenen van een overschot aan Kapha in je lichaam. Dan ontstaat ‘Ama’ en dat betekent zoveel als: opgehoopte gifstoffen, onverwerkt voedsel of drekstoffen. Psychologisch is Ama het gevolg van het vasthouden van negatieve emoties. Ama wil je liever niet in je lichaam vasthouden. Het zorgt ervoor zorgt dat alles trager wordt. Het vormt een ballast die je niet met je mee wil zeulen. Want dat kost onnodig veel energie.
Hoe krijg je Ama weg?
Je krijgt Ama weg door het verhogen van ‘Agni’; je verteringsvuurtje. Vergelijk dit met het koken van voedsel. Als je voedsel kookt dan ben je het eigenlijk aan het voorverteren. Je knipt de structuren in kleine stukjes waardoor het voor je lichaam makkelijker verder te verteren en op te nemen is. Een gekookte wortel bijvoorbeeld is veel lichter (makkelijker) verteerbaar dan een rauwe wortel.
Bij die rauwe wortel moet jouw interne verteringsvuurtje hoog opgestookt worden, terwijl dat voor een gekookte wortel maar een beetje opgestookt moet worden. Door de Oosterse bril bekeken moet je de Agni verhogen voor een goede detox volgens ayurveda. Door de Westerse bril van de fysiologie bekeken, verbeter en ondersteun je de spijsvertering door te detoxen. Dat komt dus op precies hetzelfde neer!
Hoe je een betere Agni krijgt? In de ayurveda wordt door het gebruiken van een bittere smaak de aanmaak van meer Ama gestopt, en dus de Agni ondersteund. Fysiologisch gezien, worden door diezelfde bitterstoffen de lever en de maag ondersteund in de aanmaak van verteringssappen zoals gal en enzymen. Hier zie je maar weer: Oost en West hebben vaak dezelfde (goede) ideeën, alleen in een ander papiertje verpakt! Conclusie: gebruik van bittere voeding is belangrijk om je vertering, je Agni, te ondersteunen en Ama weg te krijgen. Bittere voeding is daardoor een belangrijk onderdeel van een zachte detox.
Een zachte detox volgens ayurveda
Tegenwoordig is detoxen hip. Kijk maar eens wat er online allemaal beschikbaar is. Je kunt de meeste heftige en extreme detox programma’s volgen met sapjes, pillen, pittige spoelingen en superfoods en voor bijbehorend heftige euro’s! Waarom is dit heftig? Omdat het niet natuurlijk is. Het gaat niet mee met het ritme van de natuur, met de logica en wijsheid van jouw lichaam. Want jouw lichaam, en daarmee bedoel ik ook je geest, zit prachtig in elkaar. Ertegen vechten kost zinloos veel energie. Uiteindelijk win je het niet van jezelf. Veel slimmer is het om mee te gaan met jouw eigen natuur. Gewoon door jouw lichaam een handje te helpen met iets dat het altijd al doet.
Een zachte detox volgens ayurveda is niets anders dan jouw systeem een aantal dagen extra rust te geven. Zodat jouw lichaam zelf die grote schoonmaak met gemak kan uitvoeren. Plus een tijdje wat extra ondersteuning zodat al de zware, achtergebleven rommel van de winterperiode zijn weg naar buiten kan vinden. Net zoals bij de grote voorjaarsschoonmaak: na die schoonmaak voelt alles veel lichter en frisser. Daarvoor is het echt niet nodig om je hele huis te verbouwen of te verhuizen. Gewoon goed schoonmaken. Overtollige spullen wegdoen, en kapotte spullen repareren. Hetzelfde geldt voor jouw lichaam. Maak weer ruimte voor nieuwe en lichtere energie. Niet alleen op fysiek, maar ook op mentaal en emotioneel niveau. Een energie die bij de lente past!
Een zachte detox: 7 tips
Een zachte detox helpt om jouw jasje van opgehoopte rommel die je het afgelopen seizoen hebt verzameld, uit te doen. Zo’n detox is zacht omdat deze de natuurlijke processen van jouw lichaam ondersteunt. Je leeft niet op sapjes en je lijdt geen honger. Hierbij mijn 7 tips voor een zachte variant:
- Drink voldoende. Detoxen maakt veel afvalstoffen los. Er is voldoende vocht nodig om deze ook uit te kunnen scheiden. Donkere urine is een indicatie van te weinig vocht inname, ook wanneer je niet aan het detoxen bent.
- Eet zoveel mogelijk biologische producten. Ten eerste omdat deze geen extra toxische stoffen in de vorm van (resten) pesticide met zich meebrengen. Ten tweede omdat niet-biologische gewassen vaak aangepast zijn op bitterheid. Dat wil zeggen dat de bittere smaak er uit gekweekt is.
- Eet geen rauwe groenten en fruit. Door het verteringsvuurtje alvast buiten je lichaam op te stoken (namelijk in je pan), is er minder belasting van je interne verteringsvuurtje, je Agni.
- Eet veel bittere gewassen; zoals:
Groenten: broccoli, witlof en kolen
Kruiden: rozemarijn, oregano, tijm en basilicum
Fruit: appel, peer en ananas - Laat slechte voeding staan. Het zal je vast niets verbazen: neem beter geen suiker, frituur, granen, zuivel, soja en vlees. Deze hebben allemaal op hun eigen manier een negatieve invloed op een goede vertering.
- Drink golden milk. Een mix van verteringsondersteunende specerijen in plantaardige melk.
- Maak een plan. Zonder plan blijft ook een detox volgens ayurveda slechts een verzameling goede wensen.
East by West
Wil je hulp bij het maken van maaltijden die bij deze detox passen? In ‘East by West’ brengt Jasmine Hemsley de ayurvedische kookprincipes de westerse keuken in met recepten en meer informatie over de detox die jij kunt gebruiken bij je detox! De voedselfilosofie van ayurveda voedt, onderhoudt een herstelt het lichaam voor een optimaal evenwicht tussen lichaam en geest.
Meer lezen over ayurveda en detoxen?
Wat zijn de doshas binnen de ayurveda? (+ doshatest)
Je lichaam in balans met ayurveda: holistische wijsheid voor een gezond leven
Detoxen met kruiden: het afvoeren van ongewenste stoffen uit je lichaam
