Het is de droom van velen: om ooit helemaal gelukkig te zijn. Toch lijkt geluk misschien vaak verder weg dan dichtbij. Wat is het geheim van gelukkig zijn? In dit artikel vertelt Anthony de Mello, auteur van Liefdesmeditaties, wat jou in de weg staat van gelukkig zijn.
Wat kun je doen om gelukkig te worden? Er is niets wat jij of iemand anders kunt doen. Waarom niet? Om de simpele reden dat je al gelukkig bent.
Dit kan je geluk in de weg staan
1. Je bent al gelukkig
Wat kun je doen om gelukkig te worden? Er is niets wat jij of iemand anders kunt doen. Waarom niet? Om de simpele reden dat je al gelukkig bent. Hoe kun je bemachtigen wat je al hebt? Als dat zo is, waarom voel je dat geluk dat al van jou is dan niet? Omdat je geest de hele tijd ongeluk creëert. Laat dat ongeluk van je geest los, dan zal het geluk dat altijd al van jou is geweest direct boven komen drijven. Hoe laat je ongeluk los? Kom erachter wat de oorzaak is en kijk onverschrokken naar de veroorzaker. Hij zal vanzelf verdwijnen.
2. Je bent geprogrammeerd om ongelukkig te zijn
Is het weleens in je opgekomen dat je geprogrammeerd bent om ongelukkig te zijn en dat je dus, wat je ook doet om gelukkig te worden, gedoemd bent om te falen? Het is alsof je wiskundige vergelijkingen in een computer invoert en verwacht dat er zinnen van Shakespeare uit komen.
Als je gelukkig wilt zijn is het eerste dat je nodig hebt niet inspanning of zelfs maar goede wil of goede verlangens, maar een duidelijk begrip van hoe je precies bent geprogrammeerd. Er gebeurde het volgende: eerst leerden je gemeenschap en je cultuur je om te geloven dat je niet gelukkig zou zijn zonder bepaalde personen en bepaalde dingen. Kijk maar eens om je heen: overal hebben mensen hun levens opgebouwd op het onbetwiste geloof dat ze zonder bepaalde dingen – geld, macht, succes, goedkeuring, een goede reputatie, liefde, vriendschap, spiritualiteit, God – niet gelukkig kunnen zijn. Wat is jouw combinatie?
3. Je gehechtheid aan dingen maakt je ongelukkig
Zodra je hiervan overtuigd was, ontwikkelde je als vanzelf een gehechtheid aan deze persoon van wie of dit ding waarvan je geloofde dat je zonder niet gelukkig kon zijn. Toen deed je je best om je dierbare ding of persoon te bemachtigen, om je eraan vast te klampen zodra je het had, en om je te verzetten tegen iedere kans om het weer te verliezen. Hierdoor ontwikkelde je uiteindelijk een verachtelijke emotionele afhankelijkheid waardoor datgene waaraan je gehecht was de macht had om je een kick te geven als je het bereikte, om je bang te maken voor het ontberen ervan, en je diep ongelukkig te maken als je het kwijtraakte.
Stop even met lezen en overdenk met afgrijzen de eindeloze lijst van gehechtheden waar je een gevangene van bent geworden. Denk niet in abstracties maar aan concrete dingen en personen. Zodra hetgeen waar je aan gehecht was je in zijn macht had, deed je op ieder moment van de dag je uiterste best om de wereld om je heen zo naar je hand te zetten dat je datgene waar je aan gehecht was in je bezit kreeg en hield. Dat is een uitputtende taak die weinig energie overlaat om te leven en daarvan te genieten. Het is ook een onmogelijke taak in een alsmaar veranderende wereld waar je simpelweg geen controle over hebt.
Dus in plaats van een leven vol rust en voldoening ben je gedoemd tot een leven vol frustratie, angst, zorgen, onzekerheid en spanning. Een paar vluchtige momenten zal de wereld inderdaad gehoor geven aan je inspanningen en zich naar je verlangens voegen. Dan zul je kort gelukkig zijn. Of, nou ja, je zult een vlaag van plezier ervaren die helemaal geen geluk is omdat er een onderliggende angst aan vastzit dat deze wereld van dingen en mensen die je zo zorgvuldig hebt samengesteld op een gegeven moment door je vingers glipt en je teleurstelt – en dat zal vroeg of laat eens gebeuren.
4. Je angst om iets kwijt te raken maakt je ongelukkig
En hier is nog iets om over na te denken: iedere keer dat je gespannen en angstig bent is dat omdat je datgene waaraan je gehecht bent misschien kwijt zult raken of niet kunt bemachtigen, of niet? En iedere keer dat je jaloers bent is dat omdat iemand er misschien vandoor gaat met hetgeen waar jij aan gehecht bent, toch? En bijna al je woede wordt toch veroorzaakt door iemand die je gehechtheid in de weg staat? En zie je hoe paranoïde je wordt als je gehechtheid in het gedrang komt? Je kunt niet meer objectief nadenken en je hebt een verstoorde blik op de zaak, of niet? En als je je verveelt, komt dat dan niet omdat je niet genoeg krijgt van hetgeen waarvan je gelooft dat het je gelukkig zal maken, of waar je aan gehecht bent? En als je gedeprimeerd bent en je ellendig voelt, is het overduidelijk waar dat door komt: dat waarvan je overtuigd bent dat je het nodig hebt om gelukkig te zijn, wordt jou door het leven niet gegeven.
Het geheim van gelukkig zijn
Bijna iedere negatieve emotie die je ervaart is een direct gevolg van een gehechtheid. Dus daar sta je dan, gebukt onder je gehechtheden en wanhopig ernaar strevend gelukkig te worden door vast te houden aan die zware belasting.
Het idee alleen al is absurd. Het tragische is dat dit de enige manier is waarop iedereen heeft geleerd om naar geluk te streven; een methode die je hoe dan ook angst, teleurstelling en zorgen zal opleveren. Bijna niemand is de volgende waarheid verteld: om oprecht gelukkig te zijn is er slechts één ding dat je hoeft te doen – gedeprogrammeerd worden, je ontdoen van die gehechtheden.
Als mensen op deze vanzelfsprekende waarheid stuiten, worden ze doodsbang van de gedachte aan de pijn die gepaard zal gaan met het loslaten van hun gehechtheden. Maar het is helemaal geen pijnlijk proces. Integendeel: je ontdoen van je gehechtheden is een ontzettend aangename taak als je het niet vanuit wilskracht of verwerping doet, maar vanuit zicht.
Word je bewust van je gehechtheden
Je hoeft enkel je ogen te openen en te zien dat je hetgeen waar je aan gehecht bent helemaal niet nodig hebt, dat je geprogrammeerd, gehersenspoeld bent om te geloven dat je zonder deze persoon of dit ding niet gelukkig kunt zijn of niet kunt leven. Weet je nog hoe verdrietig je ooit was, hoe je zeker wist dat je nooit meer gelukkig zou zijn omdat je een dierbaar iets of iemand kwijtraakte? Maar wat gebeurde er toen? De tijd verstreek en je redde je behoorlijk, of niet? Dat zou je gewezen moeten hebben op de onjuistheid van je overtuiging, op het trucje dat je geprogrammeerde geest met je uithaalde.
Een gehechtheid is geen feit. Het is een geloof, een verzinsel in je gedachten, dat in je geprogrammeerd is. Als dat verzinsel in je hoofd er niet was , zou je niet gehecht zijn. Je zou van dingen en mensen houden en enorm van ze genieten maar, omdat je dat geloof niet had, zou je van hen genieten op een niet-gehechte basis. Is er eigenlijk wel een andere manier om ergens echt van te genieten?
Loop nu al die gehechtheden van je nog eens langs, en zeg het volgende tegen iedereen en ieder object dat in je opkomt:
‘Ik ben eigenlijk helemaal niet aan je gehecht. Ik maak mezelf alleen maar wijs dat ik zonder jou niet gelukkig zal zijn.’
Merk, als je dit doet, dat er een verandering in je ontstaat: ‘Ik ben eigenlijk helemaal niet aan je gehecht. Ik heb mezelf voor de gek gehouden om te geloven dat ik zonder je niet gelukkig zal zijn.’
Fragment uit: Liefdesmeditaties
Liefdesmeditaties
Wil je nog meer wijze inzichten die je ogen openen en je laten nadenken over diepe levensvragen én antwoorden daarop geven? In Liefdesmeditaties neemt Anthony De Mello je mee in zijn wereld vol wijsheden.
Lees verder:
- Don Miguel Ruiz: je kunt kiezen voor levensgeluk (ondanks tegenslagen en trauma’s)
- Tips van een therapeut: zo ontwikkel je meer zelfliefde
- Dopaminedetox: waarom jij en je brein er beter van worden (+ zo pak je het aan)
