Olijfolie en olijven. Altijd gezond? We zijn jarenlang bang gemaakt voor vetten. Onterecht. Vetten staan juist aan de basis van zowel je hormoonhuishouding als je energiehuishouding. Ik ben ervan overtuigd dat zoveel vrouwen zo moe zijn omdat ze te weinig gezonde vetten eten. Let wel op het woordje gezond: dit is erg belangrijk. Wat is gezond als we kijken naar olijfolie en olijven?

Olijven en de verschillende vetzuren

Vetten bestaan uit verschillende vetzuren. Ik deel ze voor het gemak altijd maar in, in omega 3, omega 6 en omega 9. Vetten bestaan nooit voor 100% uit omega 3-, 6- of 9-vetzuren, het is altijd een mix van deze 3. Als je tabellen ziet staan met producten ingedeeld in deze 3 categorieën, dan zijn ze ingedeeld in de categorie waarvan ze de meeste vetzuren bevatten. Olijven en olijfolie vallen in de categorie omega 9. Wil je meer lezen over vetten lees dan mijn artikel: Vijf redenen voor vrouwen om meer gezonde vetten te eten. 

Olijven bevatten gezonde vetten, maar …..

Omega 9-vetzuren zijn de enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Dit valt in de categorie gezonde vetten. Avocado’s en verschillende noten (amandelen, macadamia’s en hazelnoten) vallen ook in deze categorie. Daarbij bevatten olijven antioxidanten, die de werking van vrije radicalen in je lichaam verminderen en ook zijn ze een bron van goed opneembaar calcium. Net als alle andere gezonde vetten kunnen ze je helpen bij het verminderen van je insulineresistentie, het voorstadium van diabetes 2.

Olijven en olijfolie zijn er in veel smaken, omdat de ene olijf nu eenmaal niet de andere is. En daar zit hem nu juist de ongezonde valkuil.

Olijven worden onrijp geplukt

De smaak van olijven kan heel erg verschillen. Er zijn olijven die ik lekker vind, maar er zijn ook olijven die ik ronduit vies vind. Ik dacht altijd dat dat lag aan het soort olijf, maar toen ik hier eens wat verder indook bleek dat het ook aan iets anders kan liggen.

Net als bananen worden olijven al geplukt van de boom als ze nog onrijp zijn. Ze zijn dan groen, hard en oneetbaar. Bananen rijpen echter vanzelf als je ze maar de tijd geeft en dat gaat redelijk snel.

Maar olijven worden in veel gevallen sterk bewerkt om ze sneller eetbaar te krijgen, want anders kan het wel 8 maanden duren.

Groene olijven zijn onrijpe olijven

De meeste olijven die we zien in de winkel zijn groene, dus onrijpe olijven. Onbewerkte, onrijpe olijven bevatten een flinke hoeveelheid oleuropeïne; een stofje waar veel gezonde eigenschappen aan worden toegeschreven: het zou onder andere een ontstekingsremmende werking hebben (1).

Het nadeel van oleuropeïne is echter dat het heel bitter smaakt, waardoor de onrijpe olijven oneetbaar zijn. Ze zouden eigenlijk nog maanden moeten rijpen, zodat de bittere smaak verdwijnt en ze vanzelf donkerder kleuren.

Om dit proces te versnellen worden de olijven geloogd in een badje van bijvoorbeeld natriumhydroxide, beter bekend onder de naam (caustic) soda (caustic=bijtend). Een stofje waar je lichaam echt niet blij van wordt! Dit logen heeft natuurlijk ook een negatief effect op de voedingswaarde van de olijven.

Zoals bij alle plantaardige producten: zongerijpt is zoveel beter! Zwarte olijven dan maar?

Donkere olijven; gerijpt of geloogd?

Donkere olijven zijn normaal gesproken rijp, maar daardoor ook kwetsbaar: ze zijn zacht en gevoelig voor bederf. Ze worden daarom meestal gebruikt voor olijfolie en niet verkocht als zwarte olijven. Maar hoe kan het dan dat er toch zwarte olijven te koop zijn? Deze donkere olijven blijken ook al geplukt te zijn terwijl ze nog groen waren.

Door ze bloot te stellen aan ijzergluconaat wordt er een oxidatieproces op gang gebracht dat de olijven egaal zwart kleurt. Je kunt dit zien aan de pit. Als deze groen is, dan is je zwarte olijf ‘gerijpt’ met behulp van ijzergluconaat. Nu is dit voor zover bekend niet slecht voor de gezondheid, maar ik heb liever een zo onbewerkt mogelijke olijf.

Help! Waar vind ik echt gezonde olijven?

Go Greek!

Jawel, in Griekenland is het gebruik van loog bij olijven verboden.

Kies daarom bij voorkeur voor een goede kwaliteit zwarte, Griekse olijven. Deze zullen duurder zijn en je vindt ze daarom meestal niet in de supermarkt maar in delicatessenwinkels. Kijk of de verpakking iets vermeldt over ‘100% zongerijpt’.

Er zijn ook groene Griekse olijven. Deze zijn dan niet geloogd, maar hebben maandenlang mogen weken in een zoutbad. Dit is ook een goede keus, want dit is in principe onschadelijk. Vind je ze té zout, spoel ze dan even af met bij voorkeur gefilterd water.

En wat is dan een gezonde olijfolie?

Net als de meeste producten in de supermarkt is ook olijfolie zwaar bewerkt. Het maken van olijfolie kan veel stappen bevatten: bleken, stomen, verhitten, chemisch reinigen, hydrogeneren, deodoriseren en meer bewerkingen waarvan jij en ik niet eens weten wat het is. Daarbij wordt veel olijfolie verdund met goedkope soja- en koolzaadolie. Deze olie doet echt niets voor je gezondheid.

Gezonde olijfolie is niets meer dan de olie uit een uitgeperste olijf. Het lijkt daarom gezond om te kiezen voor extra vergine: eerste persing. Dit is normaal gesproken de beste kwaliteit. Helaas is deze term niet gereguleerd en kan het worden gebruikt terwijl het niet het geval is. De ‘titel’ extra vergine is wel beschermd maar zegt ook nog niet zoveel want de vraag is of de controle wel voldoende plaatsvindt.

De meeste extra vergine olijfolie is dus helemaal geen 100% extra vergine. Inderdaad, we worden massaal voor de gek gehouden.

De beste keus: pure, koudgeperste extra vergine

Pure extra vergine olijfolie wordt op een natuurlijke, koude manier geperst en gecontroleerd op zuiverheid, geur en smaak. De enige manier om pure, extra vergine olie te vinden is door de grote producenten te vermijden.

Ga op zoek naar bedrijfjes die de olijfolie rechtstreeks bij de olijfboer inkopen. Een boer die het zelf koud perst en dus geen verhitting gebruikt en het bij voorkeur ook zelf in flessen doet. Kies daarbij olijfolie verpakt in een glazen, liefst donkere, fles, niet in plastic. Een donkere glazen fles beschermt de olie tegen oxidatie.

De weekmakers uit plastic flessen lossen makkelijk op in het vet, waardoor er hormoonverstoorders in je olijfolie terecht kunnen komen.

Overigens is extra vierge olijfolie geschikt om in te verwarmen en zelfs verhitten (2) 

Jouw lichaam verdient het allerbeste. Toch?

Je begrijpt dat deze olijfolie altijd duurder zal zijn dan olijfolie uit een grote fabriek, waarbij je niet weet wat er uiteindelijk in de fles terecht is gekomen. Kies voor kwaliteit. Wees kritisch en stel vragen over waar het vandaan komt. Laat je niet misleiden. Je lichaam verdient het allerbeste! Echt!

Mijn favoriete olijfolie?  Biologisch, Grieks, koudgeperst, heerlijk en niet duur?    Klik daarvoor hier.  (Te koop in 250 ml, 500 ml en 750 ml.)

Bronnen

1 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9464466

2. https://actascientific.com/ASNH/pdf/ASNH-02-0083.pdf

Boekentip: Wil je meer handige tips voor je gezondheid?

Eet meer energie is de ultieme gids voor voor iedereen die op zoek is naar meer energie om een vrolijk en vitaal leven te leiden.

Meer lezen? Bestel nu Eet meer energie bij onze webshop Boekenwereld.com met gratis verzending. 

Lees ook deze artikelen:

• Kurkuma of geelwortel; een specerij als medicijn

• Ayurvedische Golden Milk: de geneeskrachtige werking van kurkuma

• Hoe een glas citroenwater kan helpen om chronische ontstekingen (en meer narigheid) te verdrijven

• Salie: de geneeskrachtige werking en voordelen van dit wonderplantje (+theerecept)

• Gemberthee: de geneeskrachtige werking van verse gemberwortel

• 10 natuurlijke antibiotica uit je keukenkastje