‘Ik kan altijd wel eten, mijn maag lijkt wel een bodemloze put. Een uur na het eten heb ik eigenlijk alweer zin in iets. Ik ben niet te stoppen. Ik voel me altijd onverzadigbaar.’ Herken jij je hierin? Dan is de werking van het hormoon leptine verstoord. Dit hormoon is belangrijk voor je gevoel van verzadiging.
Leptine is hier niet meer helemaal aan het werk zoals het zou moeten, om het zacht uit te drukken, en dat heeft natuurlijk invloed op je gewicht. Je hebt er misschien vast nog nooit zo over nagedacht, maar je vetvoorraad is eigenlijk een hormoonproducerend orgaan dat onder meer leptine produceert.
Wat doet leptine?
Leptine geeft als je vol zit een seintje aan je hypothalamus: er is voldoende energie, je kunt stoppen met eten en je kunt actief worden. Meestal komt dit seintje na twintig minuten, dus het is belangrijk om rustig te eten, goed te kauwen, en niet gehaast je eten naar binnen te schrokken. Je moet je eten echt even ‘laten zakken’.
Leptine is ons belangrijkste ‘verzadigingshormoon’. Insuline speelt hier ook een rol en is ook een signaalstof naar de hersenen. Daarnaast stimuleert insuline ook de vetcellen om leptine aan te maken. Leptine en insuline werken dus samen: ze bepalen samen je maaltijdgrootte en je verzadigingsgevoel. En dat is natuurlijk van cruciaal belang als je niet meer wilt eten dan je lijf nodig heeft.
Het grote probleem: leptineresistentie
Bij veel overgewicht kan het zijn dat je vetcellen dus heel vol met vet zitten en veel leptine produceren, met het gevolg dat de hypothalamus in je hersenen resistent wordt voor leptine, vergelijkbaar met insulineresistentie. Door die resistentie weet de hypothalamus niet goed hoeveel energie er aanwezig is in je lichaam en dit stimuleert je om door te blijven eten, waardoor je nóg meer vet in je vetcellen krijgt.
Je komt dus in een negatieve vicieuze cirkel terecht, want ook al wordt er dan uit de ruim voldoende (vet)voorraad nog steeds (meer dan voldoende) leptine geproduceerd, je hersenen zijn resistent geworden voor het signaal en zetten je aan om te gaan eten. Met als gevolg dat je altijd maar kunt blijven (dóór)eten. Dit is lastig te doorbreken. Hoe voller je bent, hoe meer die systemen vastzitten en hoe lastiger het is om af te vallen, dat kun je bijna niet op wilskracht!
Als er sprake is van leptineresistentie is er veel mis met de balans tussen je verschillende hormonen. Vaak ben je dan ook insulineresistent, is er sprake van chronische stress, ofwel cortisolgedoe, en is er iets mis met je seintje van leptine naar je schildklier. Een anderefactor is dat vet een producent is van oestrogenen, zoals we hebben gezien, dus het werkt ook nog eens oestrogeendominantie in de hand. Al verschilt het natuurlijk van persoon tot persoon waar het accent van de disbalans ligt.
Lees ook: Oestrogeendominantie: wat zijn de belangrijkste klachten en wat kun je er tegen doen?
Wat zijn de kenmerken en symptomen van problemen met leptine?
• Heel vol, veel overgewicht, overal in het lichaam veel vetopslag.
• Geen maaltijd kunnen overslaan.
• Geen gevoel van verzadiging.
• Sterke koolhydraatbehoefte, vooral ’s nachts.
• Last van hoge bloedsuikerspiegel en insulineresistentie (ofwel: insuline speelt ook een rol).
• Prikkelbaar.
• Stemmingswisselingen.
• Moe.
• Menstruatieproblemen.
• Hoge bloeddruk.
• Allergieën en voedselintoleranties.
• Vervette lever.
• Geen zin om te bewegen.
• Niet makkelijk koorts krijgen, nooit even een fikse griep met hoge koorts.
• Niet makkelijk zwanger kunnen worden.
• Een laag libido.
Stel nu dat je leptineresistent bent en het is je gelukt om af te vallen. Het vervelende is dan dat je te maken krijgt met je metabole setpoint. Dat betekent dat je lichaamsgewicht en hoeveelheid vet(cellen) als een soort streefwaarde is vastgelegd in je hypothalamus. Dit kan het moeilijk maken om het gewicht er blijvend van af te houden.
Vanaf je 20ste blijft je hoeveelheid vetcellen constant. Die kunnen dus alleen nog maar voller of leger worden. Zodra je afvalt, zijn je vetcellen minder gevuld en neemt de hoeveelheid geproduceerde leptine af. Van je hypothalamus moet je weer gaan eten, want die wil dat je weer teruggaat naar je oorspronkelijke setpoint. Dit zet je aan tot eetbuien om die vetcellen maar weer te vullen.
De rol van laaggradige ontstekingen
En dan is er nóg iets wat afvallen voor veel vrouwen met leptineresistentie lastig maakt. Het kan namelijk zo zijn dat leptineresistentie ingezet wordt door je immuunsysteem in de vorm van een laaggradige ontsteking. Een ontsteking is in feite een communicatiemiddel van het immuunsysteem, en roept de immuuncellen op om naar een plek te gaan waar bijvoorbeeld een wond of infectie is. Of ‘iets’ in de bloedbaan. Zo zorgt het immuunsysteem ervoor dat je blijft eten, zodat het immuunsysteem die energie voor zichzelf in kan pikken om de laaggradige ontsteking in stand te houden. Leptine doet vaak mee aan het in stand houden van een laaggradige ontsteking.
Als je laaggradige ontstekingen wilt bestrijden, is het echt noodzakelijk om gezond te eten, dagelijks te bewegen en goed te slapen.
Lees meer over laaggradige ontstekingen:
Last van laaggradige ontstekingen? Doe de zelftest!
Acht voedingstips om chronische ontstekingen tegen te gaan
De belangrijkste oorzaken van stille ontstekingen in je lichaam en wat je er tegen kunt doen
Een paar fijne tips om te beginnen
➝ Eet rustig, neem de tijd voor je maaltijd. Minimaal twintig minuten. Zo zal je op een gegeven moment ook zelf weer het verzadigingspunt voelen.
➝ Eet niet totdat je vol zit, stop ietsje eerder.
➝ Overeet nooit.
➝ Herstel van je insulinegevoeligheid helpt om je leptinegevoeligheid te herstellen: doe aan intermittent fasting. Let dus op je maaltijdfrequentie, eet maximaal twee tot drie maaltijden per dag, geen tussendoortjes.
➝ Eet weinig suikers en koolhydraten, maar juist wel verzadigende eiwitten en vetten. Ons lijf is van vetten en eiwitten gemaakt, niet van suiker.
➝ Leptineresistentie herstel je ook door nuchter bewegen, dat helpt je ook om van de stand ‘energie opslaan’ te komen in de stand ‘energie uit eigen voorraden aanspreken’. Ga dagelijks een uur stevig (nuchter!) wandelen, dat prikkelt je vetverbranding.
➝ Focus ook op spierversterking, want je wilt je spieren behouden als je af gaat vallen, die spieren heb je nodig voor vetverbranding. Train je spieren drie keer per week, 20 minuten tot een half uur. Ga hiervoor naar de sportschool
of spit je tuin om, etc. Het is best lastig misschien om in beweging te komen. Probeer te bedenken wat JIJ leuk vindt om te doen. Kijk wat haalbaar is. En bouw het rustig op, en probeer dit dus nuchter te doen, dan ga je je vetvoorraden aanspreken.
Meer tips lees je in de De VIV-methode – Herstel je gewicht . Dit artikel is een fragment uit dit boek.
Boekentip: De VIV-methode – Herstel je gewicht
Met de VIV-methode stop je met diëten en werk je toe naar een gewicht dat bij je past. Vivian kijkt naar de oorzaak en helpt je die te ontdekken, waardoor je veel sneller gericht te werk gaat. Ontdek hoe hormonen ervoor kunnen zorgen dat je niet afvalt, en krijg weer grip op je gewicht. Want als je gezond en in balans bent, dan gaat afvallen vanzelf.
Bestel jouw exemplaar met gratis verzending bij onze betrouwbare webshop Boekenwereld.com.
Lees verder:
Voel jij je snel na het eten alweer hongerig? Test of je leptineresistent bent
Hoe je oerbrein je eetgedrag saboteert
Belangrijke oorzaken van chronische ontstekingen: zo ondersteun je je immuunsysteem
Aandacht voor je zuur-base balans: langdurige verzuring zorgt voor ontstekingen
Waarom afvallen moeilijk is als je een glucoseverbrander bent (+ word een vetverbrander)
