Wat is er nodig om te kunnen veranderen? Het is een vraag waar ik me zowel op professioneel als op persoonlijk gebied jarenlang in verdiept heb. Professioneel, omdat ik werkte als psychiatrisch verpleegkundige in de verslavingszorg, waar verandering het thema bij uitstek was. Persoonlijk omdat een burn-out mij dwong tot verandering.
Los van de bestaande veranderingsmodellen, zoals de veranderingscirkel van Prochaska en Diclemente, kom ik zelf bij 4 voorwaarden uit om te kunnen veranderen. Daarvan is de laatste voorwaarde in mijn ogen vaak de missing link.
1 Je huidige situatie grondig beu zijn
Veranderingsbereidheid ontstaat meestal pas wanneer je je huidige situatie grondig beu bent, op het moment dat je beseft ‘dit wil ik nooit meer’. Het is zoals Anastacia het zingt: ‘I’m sick and tired of always being sick and tired’. Vaak besef je al heel lang dat er iets moet veranderen, dat het zo niet verder kan. Maar het is pas wanneer je effectief de bodem raakt, dat er aan dit besef ook veranderingsgerichte actie wordt gekoppeld.
‘I’m sick and tired of always being sick and tired’ Anastacia
2 Inzichten en perspectief
Veranderingsgerichte actie neemt meestal de vorm aan van hulp zoeken. Hoewel naar een coach of therapeut stappen al veel meer ingeburgerd is dan een aantal jaren geleden, blijft het voor velen, en zeker de eerste keer, een grote stap. Door met iemand te gaan praten die vanop een afstand, als buitenstaander, naar jou en je leven kijkt, komt er ruimte voor inzichten en nieuw perspectief. Het is een verademing te worden begrepen en aanvaard. Je zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde groeien en er ontstaat hoop op verandering.
3 Moed en doorzettingsvermogen
De volgende stap is de verworven inzichten omzetten in de praktijk, gericht bouwen aan de weg naar verandering. Dit vraagt in de eerste plaats om moed, maar vooral ook om doorzettingsvermogen. Heel wat doorzettingsvermogen. Want het is een weg met heel wat ups en downs, met vele kronkels en donkere tunnels waar soms geen einde aan lijkt te komen. Hierop wisselen onzekerheid en vertrouwen elkaar af. Een pad waarop één stap vooruit vervolgens twee stappen achteruit betekent, wat je soms doet afvragen waar je in hemelsnaam aan bent begonnen. Op dit punt haken veel mensen af, ze keren terug naar het bekende of ze hervallen in het oude gedrag. Dit heeft alles te maken met het onderbewustzijn dat ons, weliswaar onbewust, tegenwerkt op de weg naar verandering.
4 Belemmerende overtuigingen opruimen
Dankzij gesprekstherapie krijg je inzichten op wat er allemaal in je rugzak zit, wat waardevol is maar niet voldoende voor blijvende verandering. De volgende stap is: hoe krijg ik wat in mijn rugzak zit en mij op geen enkele manier (meer) dient, er weer uit? Met andere woorden: hoe kan ik er voor zorgen dat de belemmerende overtuigingen die ik doorheen mijn leven heb verzameld, mij niet langer belemmeren? Deze stap vraagt om werken met het onderbewustzijn. Het onderbewustzijn is de plaats waar al je belemmerende overtuigingen liggen opgeslagen. Je kan het vergelijken met de fundering van je huis. Het verbouwen van je huis zal weinig nut hebben als er een probleem in de fundering zit. Het is met andere woorden de basis waarop alles verder bouwt.
Gelukkig bestaan er tegenwoordig heel wat eenvoudige maar diepgaande methodes die belemmerende overtuigingen niet alleen aan het licht brengen, maar vervolgens ook transformeren. Maar ook hier is geduld hebben een belangrijke vereiste. Een persoonlijk groeiproces is vergelijkbaar met het afpellen van laagjes: jezelf vrijmaken van belemmerende overtuigingen verloopt laagje per laagje en ook daar lijkt er soms geen einde aan te komen. Gelukkig is het wel een heel dankbaar proces waarvan je per laagje echt een verschil merkt. Je gaat steeds lichter door het leven, wat het bewandelen van je eigen weg makkelijker maakt (je hoeft immers geen loodzware rugzak meer met je mee te sleuren).
En dat is wat ik je toewens, een lichter leven, met vertrouwen in je eigen pad!
Zit je zelf met het gevoel vast te lopen op de weg naar verandering? Laat je je nog al te vaak belemmeren door op angst gebaseerde overtuigingen? Dan nodig ik je graag uit op het herbronningsweekend ‘van angst naar liefde’ dat doorgaat van 8 tot 10 december.
